MARSHAL MANENGKEI
EEN GROTE NAAM ACHTER EEN BESCHEIDEN, VEELZIJDIG TALENT EN ARTISTIEK PERSOON
Met het overlijden van songwriter, componist, arrangeur, producer, (muzikale) kunstenaar, poëet en ‘zakenman’/entrepeneur Marshal Manengkei op 25 augustus j.l., is tevens één van Nederlands grootste songwriters en componisten van bekende nationale en internationale hits heengegaan.
Het woord ‘zakenman’ bewust tussen aanhalingstekens, omdat ik hem niet als een doorgewinterde zakenman pur-sang kan betitelen. Als zakenman namelijk, moet men keihard zijn en staat het product naast eigenbelang en eigengewin vaak voorop. Dat was bij hem zeker niet het geval integendeel, dat was verre van zijn persoonlijkheid. Hij was hiervoor te zuiver en onbaatzuchtig, die enkel het creëren van pure schoonheid op muzikaal gebied, als wel met duurzaamheid het zich in dienst stellen van (het volk van) Indonesië, als ideaal en levensdoel. ‘Quality veruit boven Quantity’.
Deze bescheiden en innemende artistieke leider en muzikaal talent heeft, zonder dat hij zelf zich hiervan misschien bewust was, een zeer indrukwekkende muzikale legacy nagelaten. Door zijn fenomenale muzikaliteit werd tevens een uitstekend Nederlands exportproduct geschapen, dat veelvuldig in diverse talen werd omgezet. Vaak wordt een songwriter -toch dé grote motor achter een enorme hitkraker- bij het grote publiek en in interviews met de diverse artiesten, geheel onterecht vergeten en onvermeld. Hij verdient het meer dan ooit, om één moment in ‘the spotlights’ te staan.
Immers, men kan wel stellen dat wanneer er een samenwerking plaatsvond met een wereldster als Nana Mouskouri, je vanzelfsprekend over uitzonderlijk goede muzikale kwaliteiten en capaciteiten moet beschikken en dat had hij zondermeer. Hij was en blijft een inspiratiebron voor vele nationale en internationale artiesten. Marshal’s overwegend romantische muziek en mooie songteksten zijn onvergetelijk geworden.
Zo was hij de grootste inspiratiebron voor de meest populaire countryzanger van Indonesië, de huidige Indonesische ambassadeur voor Nieuw-Zeeland Tantowi Yahya. In 2012 heeft hij samen met hem en gastzangeres Any Grit Tuwo, spontaan een optreden gegeven in het TVRI programma ‘Country Road Special’ Music Show, dat niet alleen door een honderden miljoenenpubliek in Indonesië werd bekeken, maar ook in de omringende landen en zelfs tot in Singapore en Maleisië werd uitgezonden. Hij was dan ook immens populair in Indonesië en Z-O Azië, waar men al zijn hitsongs nog (her)kent.
Voor het Nationale Songfestival in 1975 schreef en componeerde hij twee unieke songs, die allebei de finale behaalden: ‘The Circus Show’ voor Teach-In, Debbie en Albert West en in 1976 voor de tweede maal met ‘I was Born To Love’ voor het populaire zangduo Rosy & Andres. Wanneer men de compositie en het arrangement van ‘The Circus Show’ aandachtig beluistert dan ontgaat het je niet, dat dit qua originaliteit te onderscheiden valt als een kwalitatief uitstekend muzikaal kunstwerk. De tweede song ‘I Was Born To Love’ is idem onmiskenbaar van zijn hand.
Één van zijn grootste internationale hitsongs was wel de uit 1976 romantische ballad ‘My Love’ vertolkt door eerdergenoemd duo. De piano-intro (en ook het slotakkoord) van deze autobiografische song, is een homage aan Fréderic Chopin, Franz Listz en Amadeus Mozart. Het refrein is een tribute aan zijn favoriete componist Johann Strauss. Het begint met een Italiaanse wals die overgaat in een Weense wals. Voor Marchal zelf is dit één van zijn mooiste ‘love songs’.
Eddie Calvert, ‘de man met de gouden trompet’ en wereldberoemd geworden door zijn instrumentale uitvoering van ‘Oh Mein Papa’, was zó onder de indruk van deze ballad, dat hij dit samen met nog drie andere songs opnam voor zijn nieuw uit te brengen album. Marshal voelde zich zeer vereerd dat van alle op de platenmarkt uitgebrachte muziekstukken, juist zíjn songs verkozen werden. De drie andere songs zijn: ‘Please Love Surrender’, ‘Rock Me On A Rainbow’ en ‘Dance Dance’.
Navolgend werd ‘Sausalito’ in 1977 een Europese hit, dat ook is uitgebracht in de Duitse taal.
Zijn derde succesvolle internationale hit was wel ‘Song For The Children’, vertolkt door Oscar Harris. Hij schreef dit in het teken van ‘The Year of The Child’ en vormde tegelijkertijd de tegenhanger van ‘I Have A Dream’ van de Zweedse populaire popgroep ABBA.
‘Song For The Children’ werd in Europa en Azië een megahit. Dit lied werd ook uitgevoerd in het Bahasa Indonesia met als titel ‘Lagu Untuk Anak-Anak’.
Oscar, zo vertelde hij, zag in eerste instantie niet veel in de song, omdat hij net met zijn solo carrière was gestart en een ander genre in gedachten had. Hij heeft hem echter toch weten over te halen en met zeer positief resultaat, het werd in drie decennia’s tot drie maal toe een internationaal groot succes en voor Oscar Harris zijn grootste hit.
Marshal leefde sterk in de overtuiging van zijn geloof en vertrouwen in God De Heer en Zijn Heilige Zoon. Dit betekende een houvast, een anker en baken dat hem onvoorwaardelijk op zijn verdere levenspad zou begeleiden. Voor hem een grote steun en troost, in goede en minder goede tijden. Op nog jonge leeftijd raakt hij door levensingrijpende gebeurtenissen, zijn vertrouwen in het geloof kwijt. Als gevolg van het verlies van zijn geliefde vader reeds na negen maanden van aankomst in Nederland, toen het gezin uit voormalig Nederlands-Indië / Indonesië moest vluchten, keerde hij zich hiervan af. Zijn bekering tot het Evangelische geloof bracht hem weer in evenwicht, niettemin liet hij ieder ander vrij in hun eigen denkwijze en opvattingen.
In 1986 richt hij de vocale groep ‘STONEY’S APHRODITE’ op met Hedy & Grace Anthonio en bracht hij twee singles uit: ‘Down at Rockzana’s/Reaching Out’ bij Telstar en ‘Sweet Inspiration/Computerized’ bij WPL Records. Met ‘Stoney’s Aphrodite’ trad hij op tijdens de TV-première van ‘Avro’s Toppop Discolympics’ en ‘TROS-Parade der Besten’.
In 1988 werd de formatie omgedoopt in ‘MANNA’ en bracht hij voor het EO TV-programma ‘Slag Bij Doorn’ de song ‘Dream Delight’ ten gehore, waarin de schoonheid van God’s Schepping wordt belicht en de plicht voor de mens om dit in deze prachtige staat zoveel mogelijk te behouden, koesteren en te bewerken; in feite gaat het over ‘Naastenliefde en Duurzaamheid’, zijn twee ‘Keywords’.
‘Dream Delight’ was voor Platenmaatschappij Dureco aanleiding om zijn eerste Gospelsong te produceren. Niet veel later werd een album met nog eens dertien zelfgeschreven songs uitgebracht. Met dit album van veertien songs viel hem de beurt te eer de allereerste artiest ooit in Nederland te zijn, wiens songs op een CD werd uitgebracht. De andere band bij wie deze eer te beurt viel, was de Engelse popgroep ‘Dire Straights’. Het Album werd door de Nederlandse Platenindustrie genomineerd voor ‘Best Production for the Dove Award’. (Dove Award is een muziekprijs dat in 1969 is uitgeroepen door de Gospel Music Association - GMA en waarvan de jaarlijkse prijs in Nashville Tennessee wordt uitgereikt).
In het EO TV-programma ‘God Verandert Mensen’ bracht hij wederom met ‘MANNA’ de volgende prachtige Gospels ten gehore: ’I Wanna Be Touched’ en ‘I Need You Most Of All’.
Hij heeft zich vaak ingezet voor charitatieve instellingen om goede doelen te steunen en op deze manier zijn inbreng te geven voor een betere wereld door letterlijk en muzikaal gezien de wereld te verfraaien. De song ‘Heartbreaking Dreams’, vertolkt door Rosy & Andres, schreef hij in ‘Het Jaar Van Het Hart’ met aandacht voor Hartziekten in Nederland. De Nederlandse Hartstichting had het plan deze song op te nemen in een te produceren album met enkel ‘Heart Songs’. In ‘Heartbreaking Dreams’ heeft hij zelfs een special touch voor Rosy’s stem verwerkt door haar alle harmony’s zelf te laten inzingen. Het resultaat is verbazingwekkend.
Zijn laatste eigen werk dat hij samen met MANNA heeft geproduceerd, is de sfeervolle van emotionele en soms melancholieke songteksten voorzien Nederlandstalige CD/DVD ‘Melati In De Sneeuw’, een muzikale autobiografie. In tegenstelling tot wat velen hem lieten blijken bij de presentatie, is dit wel één van de betere en stijlvolste Nederlandstalige CD’s/DVD’s ooit in Nederland uitgebracht, zowel qua compositie als wel qua songteksten. Niet te vergeten de zeer gevariëerde genres van muziekstijlen, uiteenlopend van de typisch Indonesische kendangan-stijl tot en met in Latin Jazz-stijl romantische songs en zelfs een zogeheten sentimenteel beladen Nederlands levenslied, maar dan volgens zijn geheel eigen originele concept en uitvoering, ontbreekt niet aan het oevre. De sublieme teksten en het originele woordgebruik vaak in dichtvorm geschreven, is ongekend uniek en zo kenmerkend voor zijn songs.
Met de vrolijk speelse uitvoering van het liedje ‘Laat ze de kinderen na’ legt hij magnifique de nadruk op het behoud van de mooie natuur met aandacht voor het milieu-aspect in de wereld die wij onze kinderen en kleinkinderen nalaten. En zo staan er talloze leuke en mooie songs op, die de tegenwoordige Nederlandse hitlijsten niet zouden misstaan, integendeel.
‘Melati In De Sneeuw’ verhaalt zoals de titel zich al laat horen, overwegend de heimwee en nostalgie naar ‘tempo doeloe’ en zijn geliefd vaderland Indonesië (dat voor hem niet slechts ‘zijn geboorteland’ betekent), als ook de geschiedenis van de Indische-Nederlanders.
De Melati is een geurig ruikend klein teer lieflijk bloempje, de Arabische Jasmijn, dat enkel gedijt in een tropisch land (Indonesië) maar, dat door omstandigheden (de Nederlandse oorlog) in de koude sneeuw leeft (Nederland)……Een enorme tegenstelling, een paradox.
De lijst van artiesten waarmee hij heeft samengewerkt en voor wie hij songs heeft gecomponeerd die vrijwel alle voor hen hits dan wel hoge noteringen op de Nationale en Internationale Record Billboards hebben opgeleverd, is erg lang. Ik beperk me tot de artiesten (van hitsongs) die mij persoonlijk zijn bijgebleven zoals Rosie & Andres, Andy Tielman, The Blue Diamonds, Rudy van Dalm, Oscar Harris, Linda & Tony, Tumbleweeds, Debbie, Gebroeders Brouwer, Frans Bauer.
Nederland was eigenlijk te klein voor zo’n bijzondere alfa- en bèta-man. Op muzikaal gebied had hij nog zoveel plannen en ideeën, die voor wat betreft de uitvoering daarvan weleens bleven hangen door meestens ‘lack of financiers’ of andere redenen, wat bij sommigen tot onbegrip en teleurstellingen kon leiden.
Net als Andy Tielman zag ook hij in, dat de meeste artiesten van Indisch komaf op een enkeling na, in Nederland niet altijd de kans kregen om hun talent op muzikaal gebied te ontplooien. Niettemin bleef hij optimistisch en zich met een tomeloze energie inzetten voor ieder potentiëel muzikaal talent.
Toen hem dat niet op korte termijn geheel naar eigen wens gelukte en door omstandigheden, besloot hij Nederland te verlaten en zich voorgoed in te zetten voor zijn vaderland Indonesië. Met de belofte op zijn vaders’ sterfbed, zich ééns voor de opbouw van zijn vaderland te gaan inzetten, zoals ook zijn vader dat zelf altijd als doel had gesteld, was hij dubbel gemotiveerd zijn idealen te verwezenlijken. Als afgestudeerd Civil Engineer, pakte hij met Entex/PT Marshal Sustainables International & Media Ltd. de business weer op, waarmee hij reeds ervaringen had opgedaan in dienst van enkele gemeenten in Nederland en voor de UN, op gebied van duurzaamheid met uiteenlopende projecten, maar met name in de afvalverwerking. Begin vorig jaar ontvingen hij en zijn team negen licenses voor de bouw van Sustainable Waste Factories (Afvalverwerkingsfabrieken) over geheel Indonesië. Nog was dit niet voldoende, met hetzelfde team van medewerkers was hij aan vele projecten bezig, telkens met in het achterhoofd de ‘Keyfactor’ op gebied van duurzaamheid, duurzame energie, infrastructuur, enz.
Hij wist dat men in Indonesië eerst vertrouwen in de diverse overheidstakken moest zien in te winnen en dat dat niet van de ene op de andere dag zou geschieden, maar daar hij al een tijdje aan de weg timmerde, de voertaal Bahasa Indonesia naast de gebruikelijke talen als Engels, Duits, Frans (en Latijns) vloeiend in woord en geschrift beheerste en over een omvangrijk netwerk van contacten met belangrijke hooggeplaatste functionarissen beschikte, vormde dat geen enkel probleem. Met deze eigenschappen en tools alsmede zijn kennis en know-how op technisch gebied, had hij zelfs een streepje vóór. Ik vond onlangs een krantenberichtje over zijn ‘Sustainable Waste Factories’ in het nieuwsblad ‘The Jakarta Post’.
Vanwege zijn bekendheid in Indonesië ontving hij menige uitnodiging, dan weer voor een paginalang tabloid interview met het grootste nieuwsblad de ‘Jawa Pos’ in 2012 waarbij hij niet naliet om de bekende Indische artiesten aan te halen en te memoreren, óf voor een optreden met Indonesische topartiesten als Christine Panjaïtan, IIs Sugianto, Rano Karno e.v.a. dan wel met de bekende bands Abadi Susman, Flashback en tal van andere artiesten. Om de Kolintang, het traditionele percussion-instrument van het eiland van zijn roots de Minahassa te Manado (Noord-Sulawesi) te promoten voor een nominatie op de UNESCO World Heritage List, trad hij samen op met Kolintang-band Sanggar BAPONTAR.
In 2013 gaf hij een interview voor een lokaal TV-station, dat in twee delen is uitgezonden en op YouTube te bekijken is.
Naast de zakelijke business en muziekoptredens, bleef hij in zijn spaarzame vrije tijd brainstormen over (de realisatie van) zijn ideeën, zoals bijvoorbeeld de productie van een Blockbuster-film over het grote ‘Nusantara Koninkrijk Majapahit’ en de oprichting van ID-GEN (afkorting voor Indonesia Dutch Generation Broadcasting Company) vanuit Indonesië.
Altijd met een educatieve inslag als hoofddoel om de kennis en feiten van de Nederlands-Indische/Indonesische geschiedenis met haar hieruit ontstane (vergeten) bevolkingsgroep, de zogeheten Indische-Nederlanders, in al haar facetten te onderwijzen en door te geven, daar waar de Nederlandse overheid dit heeft nagelaten. Eenieder weet, dat onbegrip over een volk c.q. bevolkingsgroep, vaak ontstaat uit onwetendheid en onwetendheid is de bron van alle kwaad, luidt een gezegde. Dat onrecht maakte van hem al vroeg een voorvechter voor rechtsherstel van de Indische-Nederlanders. Samen met het ACTW’66 Team dat zich bezighoudt met de kwestie ‘Het Traktaat van Wassenaar 1966’, vormde hij vanaf 2015 de spil van het Team.
Een duizendpoot en grote (Indische) Ster aan het Nationale en Internationale muziekfirmament, is niet meer. Hij laat op ons een onuitwisbaar diepe indruk achter.
Duizendmaal Dank Marshal voor je inzet en inbreng op velerlei gebied, voor de vreugde en het plezier dat je zovelen inclusief onze ouders, grootouders en verder al jouw fans wereldwijd, doch met name in Indonesië en Z-O Azië, met jouw songs hebt geschonken en nog steeds schenkt. Want in een tijd, dat met name de tweede en derde generatie Indische-Nederlanders met een trauma- en rouwverwerking kampten, zijn jouw prachtige creaties voor velen van hen een dankbare troost en steun geweest.
Je bent een inspirerend voorbeeld voor ons allen. Veel van je dromen heb jij als geen ander kunnen waarmaken. ‘Het land waar jouw eerste bloed in de aarde heeft gevloeid’ zoals je in een poem schreef, dat zo geliefde land heeft jou in de herfst van je leven weer omarmd en voor eeuwig teruggenomen in zijn warme liefdevolle aarde. Ik gaf het al aan, velen zullen jou benijden ….
Ik eindig graag met de laatste strofe van jouw prachtige Poem uit:
‘Melati in de Sneeuw’
Jij bent de Melati…..in de Sneeuw
Ik ben de Melati…..in de schoot waaruit ik geboren ben
Eindelijk…..het antwoord op de vragen in mijn hart en ziel
Hier hoor ik thuis…..tot in het Nieuwe Jeruzalem
AMATO MARSHAL, TOT WEERZIENS OOIT …. BIJZONDERE VRIEND
ICM 11.9.17
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/09/data19995460-c6283e.jpg)
