150 jaar Bronbeek (ICM archief)
150 jaar Bronbeek.
Dit jaar is het 150 jaar geleden dat Koning Willem III het Landgoed Bronbeek bij Arnhem de bestemming had gegeven als een tehuis voor invalide militairen. Dit wordt op dinsdag 19 februari 2013 uitgebreid gevierd met een programma voor zowel bewoners als ook genodigden. Zo wordt er ’s ochtends een krans gelegd bij het borstbeeld van Koning Willem III in de hal van het hoofdgebouw. Tijdens het middag-programma voor genodigden spreekt Generaal Tom Middendorp, de Commandant der Strijdkrachten over 150 jaar veteranenzorg.
Bronbeek, lang voordat het een militair invalidentehuis werd.
Genodigden zijn onder andere veteranen van het Royal Hospital Chelsea uit London, die de hele dag als bijzondere gasten de festiviteiten meemaken, evenals veteranen van het Hôtel des Invalides uit Parijs. Verder wordt er een expositie gehouden met als thema: “150 jaar Bronbeek, wonen tussen trofeeën”. Hierin worden het tehuis en haar bewoners in anderhalve eeuw in beeld gebracht. Daarnaast kunnen bezoekers kennismaken met de bewoners, waarbij hun achtergrond en dagelijks leven nader belicht worden.
Geschiedenis
Het landgoed Bronbeek werd rond 1820 als buitenplaats aangelegd voor Herman Stijgerwald. Na diens dood in 1830 verkocht zijn weduwe Magdalena Wilhelmina Eskes het landgoed en kreeg het zijn uiteindelijke naam: Bronbeek. Volgende eigenaren verbouwden het huis tot een villa in neoclassicistische stijl. In 1854 werd de buitenplaats aangekocht door Koning Willem III voor de prijs van 75.000 gulden. In eerste instantie was het huis, naar verluidt, bedoeld voor zijn moeder, Koningin Anna Paulowna, maar dit wordt weer door anderen betwist. Willem III liet het huis in 1854 verbouwen naar ontwerp van zijn architect H.F.G.N. Camp, die hiervoor in oktober van dat jaar werd benoemd tot ridder in de Orde van de Eikenkroon.
Twee jaar na de aankoop van Bronbeek deden al geruchten de ronde dat de Koning het landgoed weer van de hand wilde doen. In december 1856 werden alle bezittingen van Willem III verhuisd naar diens paleis in Den Haag en naar Paleis Het Loo. Men dacht toen dat het buitenverblijf was verkocht aan een rijke particulier. Echter het Huis was in de jaren erna nog in gebruik Als gastenverblijf voor koninklijk bezoek.
Recreatiezaal in Bronbeek ca. 1880
Militair invalidentehuis
Willem III heeft in 1857 bij Koninklijk Besluit een commissie ingesteld tot het voordragen van een plan tot het inrichten van een militair invaliden-tehuis. In een Kabinetschrijven van 13 juni 1857, nummer 17, gericht aan de Minister van Koloniën, gaf Koning Willem III het landgoed met ingang van 15 oktober 1959 ten geschenke tot de inrichting van een koloniaal militair invalidentehuis. In het Besluit was een clausule opgenomen, dat het nooit een andere bestemming mocht krijgen en dat alle lasten voor rekening van de Staat der Nederlanden zouden komen tot in lengte van dagen.
Als eerste commandant werd luitenant-kolonel J.C.J. Smits benoemd en in de loop van 1863 verhuisden invalide militairen uit inrichtingen uit alle delen van het land nar Bronbeek.
In 1964 waren er al het maximale aantal van 200 militairen opgenomen. Het militair tehuis Bronbeek biedt anno 2013 nog slechts ruimte aan 50 oud-militairen en kent een korte wachtlijst. Nog steeds worden alle lasten gedragen door het Ministerie van Defensie, alhoewel de bewoners zelf ook een bijdrage betalen. In de jaren 1987 en 1997 werd het tehuis grondig gerenoveerd.
Museum Bronbeek
Naast een tehuis is Bronbeek ook een museum met een collectie van ruim 55.000 objecten en een uitgebreid kenniscentrum over de koloniale periode in Nederlands-Indië, met de nadruk op de geschiedenis van het Koninklijk Nederlands Indische Leger (K.N.I.L.). Het museum wil de kennis en het bewustzijn van het Nederlandse koloniale verleden vergroten en hiervoor belangstelling wekken. Het heeft een vaste tentoonstelling: “Het Verhaal van Indië”, waarin de geschiedenis van de Nederlandse aanwezigheid in Indië centraal staat. De tijdens diverse expedities van het KNIL buitgemaakte wapens en andere voorwerpen werden in de loop der
Bronbeek wapengalerij ca. 1880
tijden aan Bronbeek geschonken. De troepen bijvoorbeeld, boden als blijk van hulde de wapens aan de koning aan die zij tijdens de strijd op de inlanders geconfisceerd hadden. De koning bepaalde dat deze een plats moesten krijgen in de trofeeënzaal van Bronbeek, als blijvende herinnering.
Ook veel officieren en oud-officieren van het KNIL deden schenkingen aan Bronbeek in de vorm van wapens, maar ook van militaire werken en andere boeken. Zo schonk Resident C.P.C. Steinmetz Bronbeek ik het jaar 1863 zijn collectie beelden, afbeeldingen van tempels, vaartuigen, enz. In datzelfde jaar werd een door de firma Enthoven vervaardigd borstbeeld van stichter en beschermheer Koning Willem III met inscriptie in de gevel van het gebouw
Bronbeek KNIL monument
geplaatst. In 2009 nog doneerde de weduwe van generaal S. Spoor nog al zijn decoraties aan het museum.
Bronbeek anno 2013
Nog steeds is Bronbeek een onderdeel van het Ministerie van Defensie en biedt inwoning en zorg aan 50 veteranen van de Nederlandse krijgsmachten in het voormalig Nederlands-Indië. Regelmatig houdt men tentoonstellingen waarbij uit de eigen collecties geput wordt, teneinde de nauwe band tussen Nederland en Indië levend te houden. Tevens biedt
Bronbeek, zoals het er nu bijstaat
Bronbeek een ruime gelegenheid tot herdenken bij de diverse monumenten op het landgoed en is het een plaats van samenkomst voor onder andere veel veteranen en reünisten. Naar aanleiding van het 150 jarig bestaan, brengt Koningin Beatrix, nu de beschermvrouwe van Bronbeek, op woensdag 27 februari tussen 14.45 en 16.30 uur een officieel bezoek aan het landgoed Bronbeek, waarbij de focus van het bezoek ligt op het tehuis en haar bewoners. Ook zal zij kennismaken met het personeel en de vrijwilligers, waarna ze de jubileumtentoonstelling in Bronbeek zal bezichtigen. Bronbeek is die dag gesloten voor bezoekers. Wel is het mogelijk om 14.45 uur de aankomst van de Koningin op het landgoed te zien.
Bronnen: Museum Bronbeek en Wikipedia.
Steun ons om ons werk af te maken door te tekenen en te doneren
Indische zaak - Het Traktaat vanWassenaar 1966
Hier Onderteken petitie < of > Kijken wie er getekend hebben
< of > Laatste Updates In het Engels hier
