Wim Hartman
Freiherr Wilhelm Friedrich von Hartmann, afkomstig uit Noord-Duitsland, zeilde midden 1700 naar Indië, hoogstwaarschijnlijk vanuit Nederland. Was hij het zwarte schaap van de familie vanwege een duel of vrouwenperkara, zat hij in de handel of het leger, was hij verwikkeld geraakt in godsdiensttwisten? We weten het niet.
Een van zijn nazaten was mijn Nederlandse grootvader, Wilhelm (Wim) Friedrich Hartman. Zijn vader, grootvader, overgrootvader enz. die dezelfde voornamen droegen, huwden blanke Europese vrouwen, waren nooit in Nederland geweest en waren 'geworteld in Indië'.
Opa Hartman had een 'voorkind', Toes, bij een vrouw in het 'Arabisch kamp' in Soerabaja.
Later trouwde hij met de zestien jaar jongere Aafje Dekker (geb. 23.12.1899) uit Amsterdam, die op haar dertiende met haar ouders, broertjes en zusjes naar Indië was geëmigreerd. Aangezien Wim Hartman al jong fortuin had gemaakt met het toen nog prille filmbedrijf, kon hij het zich permitteren een half jaar op huwelijksreis te gaan. In Europa was hij niet geïnteresseerd, dus werd het Singapore en India. In India reisde het echtpaar een tijd mee met een Australisch circus. Ook reden ze even mee in de trein van Ghandi.
11 Maart 1921 werd hun dochter Amanda Martha Francisca Hartman geboren. Ze was hoogblond en had helderblauwe ogen.
Manda en Nies
Manda, zoals ze werd genoemd, verloofde zich op haar achttiende met Werner Schalk, die koopman was. Werners familie woonde al lang in Indië, maar had de Duitse nationaliteit gehouden. Nadat Duitsland 10 mei 1940 Nederland had bezet, werden alle Duitsers geïnterneerd.
18 Januari 1941 werden 478 ongevaarlijke Duitse mannen, waaronder Werner, opeengepakt en met weinig voedsel en water met het Nederlandse troepentransportschip Van Imhoff vanuit Sibolga (Sumatra) naar Bombay (Brits-Indië) getransporteerd. De volgende dag werd het schip door een Japanse bommenwerper gebombardeerd. Het werd niet getroffen, maar raakte wel beschadigd. De Nederlandse bemanning voer in de reddingsboten weg, hun krijgsgevangenen benedendeks achterlatend, voorzien van een aantal injectiespuiten en enige ampullen morfine. De gevangenen wisten zich te bevrijden, maar er was maar één sloep. Een Nederlands schip voer in de omgeving, maar bood geen hulp, zodat vrijwel alle krijgsgevangen verdronken, ook Werner.
Mochtar Saleh (geb. 24.09.1917), zoon van de Indonesische arts Mohammad Saleh (geb. 15.03.1888) en Emma Naimah Moehsin (1883) uit Probolinggo zat net als Amanda Hartman op de sportacademie in Soerabaja. Mochtar, die Nies werd genoemd vanwege zijn 'manis' (zoet, lief) uiterlijk en karakter, troostte Manda met het verlies van haar verloofde en na enige tijd raakten ze zeer op elkaar gesteld.
Red. rest van het verhaal is te lezen op http://www.haagseherinneringen.nl/pagina/240/hoe_ik_in_nederland_terechtkwam
Aangeleverd door Conelia Stuyver.
Opmerkingen
22/1 -2019facebooek 50