ZOON ZEEHELD OPGELUCHT Doorman: snel duidelijkheid over resten
door Olof van Joolen
Nabestaanden van de marinemensen die stierven tijdens de slag in de Javazee verkeerden weken in onzekerheid. Wanneer zouden stoffelijke resten die zijn begraven bij de havenstad Brondong worden geborgen? Nu er een doorbraak in de zaak lijkt te zijn, reageert Theo Doorman bijzonder opgelucht.
De dood van zijn vader, zeeheld Karel Doorman, en het daaropvolgende overhaaste vertrek uit Nederlands-Indië met zijn moeder, speelde altijd een belangrijke rol in het leven van Doorman junior (82). Een rol die alleen maar groter werd naarmate hij meer over de geschiedenis te weten kwam.
Als commandant van het veel zwakkere geallieerde vlootverband dat probeerde de opstomende Japanners tegen te houden, speelde schout-bij-nacht Karel Doorman de meest prominente rol tijdens de slag in de Javazee. Op wat het hoogtepunt had moeten worden van de speurtocht door zijn familieverleden kreeg zijn zoon een enorme schok te verwerken.
Junior, die net als zijn vader bij de Koninklijke Marine diende, was er in 2016 bij toen duikers ontdekten dat de Hr.Ms. De Ruyter, waarop zijn vader voer, was verdwenen. Ten prooi gevallen aan scheepsslopers zonder scrupules. „Mensen die een andere waarde hechten aan een scheepswrak dan wij”, zegt de tachtiger in het soort rustige formuleringen dat hij graag gebruikt.
Het eindresultaat is hetzelfde. De laatste rustplaats van zijn vader en een onbekend aantal collega’s dat niet van boord kon of wilde, is verdwenen. Doorman acht de kans realistisch dat menselijke resten die op een scheepssloperij in Brondong werden gevonden, van de De Ruyter of een van de andere verdwenen Nederlandse wrakken afkomstig zijn. De beenderen en schedels liggen volgens dorpelingen op vier plekken in en rond het dorp begraven.
Nederland gaf afgelopen weken aan hard zijn best te doen om de resten te bergen, maar moest geduld hebben omdat het daarbij afhankelijk is van Indonesische medewerking. ,,We hoorden niks”, vertelt Doorman thuis in zijn werkkamer in Chaam. Prachtige oude foto’s en schilderijen van familieleden en marineschepen omringen hem daar. Dat er schot in de affaire lijkt te zitten, noemt hij fantastisch nieuws.
Wat Doorman betreft hoeft de ultieme waarheid over wat er precies in de Javazee is gebeurd, niet boven tafel te komen. Hij heeft – 75 jaar na dato – het verlies van zijn vader voldoende geaccepteerd om niet door boosheid te worden verteerd.
Het jochie dat in de jaren vijftig vanuit zijn Rotterdamse slaapkamerraam, dat uitkeek over de Nieuwe Waterweg, met een luchtbuks wilde schieten op het eerste Japanse schip dat hij voorbij zag komen, is niet meer.
„Staal is maar staal. De producent die de resten heeft omgesmolten zou misschien best te traceren zijn, maar wat moet je ermee”, vraagt Doorman zich hardop af. „Zie af van moeilijke vragen en richt je op de resten. Met dna-onderzoek moet vast te stellen zijn of het inderdaad gaat om beenderen en schedels van marinemensen. Als dat zo is, kan er een herbegrafenis plaatshebben op het ereveld in Soerabaja. De enige plek waar een monument is ter nagedachtenis aan de slag in de Javazee. Zo’n herbegrafenis zou een goed einde van een pijnlijk hoofdstuk zijn.”
Opmerkingen