Zonder indorock geen textielbeat
Indische bandjes legden ooit de basis voor de Nederlandse popmuziek. Oftewel: hoe een film bijdraagt aan de trots en identiteit van de navolgende generatie mensen van Indische komaf.
Een paar weken geleden stroomde de theaterzaal van Concordia in Enschede vol met ruim honderd (ex-)muzikanten en hun partners. Zij waren allen uitvoerders en liefhebbers van de roemruchte Twentse textielbeat uit de jaren 60. En nog altijd doen ze mee aan de reünieconcerten die de stichting Textielbeat organiseert. Het bestuur daarvan had de aanwezigen uitgenodigd om naar een bijzondere film te kijken. Klanken van oorsprong, een documentaire van filmmaakster Hetty Naaijkens. Haar film gaat over de opkomst van de indorock in de vroege jaren 60.
Reünieconcerten
Ik kwam zelf pas in 1970 in Enschede en heb de gloriejaren van de textielbeat jammer genoeg gemist. Zo zijn bands als Highway, Chains, Hun, Indeeds, Rabbits, Honest Men en First Move toen aan mij voorbijgegaan. Gelukkig maakten de latere reünieconcerten dat enigszins goed. De eerste keer dat ik zo’n concert meemaakte in de Twentehallen viel me iets bijzonders op. Bij de opkomst van de vijfde band realiseerde ik me dat in alle voorgaande bands minstens één Indische jongen speelde. Ik ben zelf ook van Indische afkomst, maar dat was toen voor mij een grote verrassing.
Begintijd
Dat was het natuurlijk niet voor het bestuur van de stichting Textielbeat. Dat wist heel goed hoe in de begintijd van de textielbeat in menige beginnende beatband Indische jongens (gitaar) speelden. Zie daar hun reden om deze film naar Enschede te halen. Petje af voor dit initiatief!
Hetty Naaijkens heeft met haar film vooral de opkomst van de indorock in Den Haag belicht. Deze stad als ‘weduwe van Indië’ of als ‘de Indische hoofdstad van Nederland’ bood vanaf de jaren 50 huisvesting aan enkele duizenden Indische Nederlanders, die noodgedwongen hun land (Indië) ontvlucht waren.
Rock en country
Evenals later in Enschede waren het de Haagse Indische jongens die allerlei bandjes formeerden in hun nieuwe leven in een nieuw land. En zij speelden het liefst de muziek waarmee zij in Indië via de radio kennis hadden gemaakt. Rock en country. Dat was in ons land toen nog onbekend, maar onder de Nederlandse jeugd sloeg het enorm aan. De Javalins, de Crazy Rockers en bovenal The Tielman Brothers werden ware boegbeelden van de indorock en kregen overal navolging. Daarmee vormden al die Indische bandjes met hun muziek in feite de bakermat van de latere Nederlandse popmuziek.
Grote invloed
Dát is wat deze film uitdraagt: de grote invloed van de indorock op onze popmuziek. Maar er is meer. De film laat tegelijk de oorzaak zien van de noodgedwongen vlucht naar ons land van 350.000 (!) Indische Nederlanders. Waarom kwamen die hier? Met indrukwekkende beelden van de Japanse bezetting en de genadeloze strijd om de onafhankelijkheid van Indonesië wordt dit belicht.
Historisch document
Klanken van oorsprong is dus niet alleen een muzikale documentaire, maar ook een belangwekkend historisch document. Het laat heel toegankelijk iets zien wat de meeste Nederlanders niet weten of wisten. Daar zijn twee oorzaken voor. Allereerst heeft het geschiedenisonderwijs hier geen aandacht aan besteed. En de eerste generatie Indische Nederlanders heeft grotendeels gezwegen over de meegemaakte verschrikkingen. Daarom levert deze film tegelijk ook een bijdrage aan de trots en identiteit van de navolgende generatie mensen van Indische afkomst.
Na afloop van de film sprak ik met een voormalige textielbeatmuzikant. Hij zei: ‘Wouter, zonder die Indische jongens van toen kreeg je nooit een goede band. Dus zonder indorock geen textielbeat.
Wouter Muller is muzikant, tekstschrijver en componist en actief in de sociaal-culturele sector.
Opmerkingen