Niet alles veranderde in goud…, maar in een bloedbad
Toen oud-premier Jan Peter Balkenende drie jaar geleden opperde dat Nederland weer terug moet naar de VOC-mentaliteit van aanpakken, doorpakken en oogsten, ging bij Hans Goedkoop een lampje branden.
De presentator van Andere Tijden vroeg zich af of De Gouden Eeuw , waarin de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) floreerde, wel zo’n voorbeeldperiode is geweest. Zijn overpeinzing leidde uiteindelijk tot het megaproject De Gouden Eeuw (NTR/ VPRO) dat vandaag van start gaat.
„Ik had nooit gedacht dat de publieke omroep in deze tijden van krapte het zou aandurven om zo’n dure serie te maken. Toen we groen licht kregen voor dertien afleveringen sprongen we een gat in de lucht”, verklapt Goedkoop, die met zijn team bijna twee jaar aan zijn geesteskind gewerkt heeft.
„Ik ben historicus, maar het project was voor mij een ware ontdekkingsreis door de tijd. De 17e eeuw was een zinderende tijd, met Nederland zeventig jaar lang als middelpunt van de wereld. Handel, kunst en wetenschap kwamen tot grote bloei, waarbij de VOC fungeerde als economische motor”, aldus Goedkoop.
Hij merkte dat in het buitenland nog altijd vol bewondering wordt gesproken over de Hollandse Gouden Eeuw, maar hij ontdekte ook de boze keerzijde. „De VOC was een staat in de staat en heerste met ijzeren vuist”, zegt Goedkoop, die in Indonesië op zoek ging naar de erfenis van Jan Pieterszoon Coen, de grondlegger van de VOC. „Hij was een formidabel organisator, maar om zijn doelen te bereiken voerde hij in de Oost een waar schrikbewind”, vertelt Goedkoop, die op de eilandengroep Banda, dertien generaties na het bloedbad, een nazaat sprak van een van de slachtoffers.
Maar natuurlijk overheerst in de tv-serie de grote bloeiperiode met alle grote namen van die tijd, zoals Michiel de Ruyter, Rembrandt van Rijn, Joost van den Vondel en John van Oldenbarnevelt. Goedkoop: „De dynamiek spatte er vanaf, de Amsterdamse grachtengordel werd aangelegd, de VOC ontwikkelde zich tot de eerste multinational ter wereld en de welvaart steeg tot ongekende hoogte. We proberen ook een link te leggen tussen verleden en heden via thema’s als de verstedelijking, immigratie, globalisering en de beurs."
Reactie ICM redactie:
Het VOC - model was de basis in de kabinetten Drees die de rechten van de mensen bewust aantoonbaar heeft geschonden. Bij het dekolonialisatieproces geldgewin boven de rechten van de mens stelde. In de periode 1946 - 1962 waar niet de belangen van de Indische Gemeenschap (500.000) primaire stelde in deze onderhandelingen met president Soekarno en later met president Soeharto. Soekarno betaalde ruim 4,5 miljard aan het Kabinet Drees over de periode 1947 - 1957 voor de overname van de bezittingen van de ondernemingen en particulieren, die het land uit moesten. Ter bekrachtiging werd het traktaat van Wassenaar in 1966 aangegaan. Nog eens werd het bedrag van 689 miljoen betaald. Een verdrag alleen in het belang van de staat uit ademt. Van totaal 4,5 miljard plus 689 miljoen ging slechts 36 miljoen naar onderneming die selectief een voorrangsbehandeling kreeg. De gedupeerden waar de republiek voor betaalde om de schade te compenseren, hebben zelf de reis naar Nederland, tijdelijk verblijf en herinrichtingskosten moeten betalen. Kort samengevat het NL - Kabinet heeft de rechten van de mensen geschaad door de staatsbelangen boven hen te stellen, en oneigenlijk deze gelden toegeeigend.
Opmerkingen