Vanonder de koperen ploert (29)
In 1974 ondernamen mijn vrouw Maja (Tanah-Merah, 1940) en ik (Magelang, 1939) met onze zoontjes Marco (3 jaar) en Eric (1 jaar) een tocht van 3 maanden door Java. Ik schreef er het reisverslag 'Vanonder de Koperen Ploert' over (Thomas Rap, 1975). Na Bandung, Jogya, Semarang, Surabaya en Pasir Putih is nu Malang onze volgende bestemming.
Om van Pasir Putih naar Malang te komen hebben we vervoer nodig. Twee dagen tevoren gaan Maja en ik naar de grote weg, zetten ons op een omgevallen boomstam en wachten op de dingen die komen gaan. Na enkele minuten nadert een Colt, het merk opelet dat hier het personenvervoer tussen de plaatsen verzorgt. We steken onze hand op en de wagen stopt. Acht passagiers kijken vol belangstelling toe, als we de onderhandelingen met de bijrijder openen.
We willen naar Malang, zeggen we, zaterdag om twaalf uur, kan dat?
Charteren?
Ja, inderdaad, dat is wat we in gedachten hebben.
Een kort overleg met de chauffeur volgt. Dat kan wel, maar wat hebben we ervoor over?
Vijfduizend roepia, zeggen we. De bijrijder schudt ongelovig zijn hoofd, zo'n belachelijk bedrag heeft hij nog van zijn levensdagen niet vernomen. Nou wat moet het dan kosten, vragen wij op onze beurt. Twaalfduizend, zegt hij.
We laten merken dat we ons lachen maar met moeite kunnen verbergen. Als we onszelf weer onder controle hebben, vertellen we hem dat we een dergelijk bedrag nimmer zullen betalen.
De bijrijder zucht even, de passagiers kijken glimlachend toe. Van zijn kant wil hij beslist niet onredelijk zijn, tienduizend roepia, dáár dan, en lager wil hij beslist niet gaan, want de chauffeur voelt er toch al zo weinig voor.
De passagiers blijven glimlachen, wij zitten rustig op de boomstam en de bijrijder heeft op de treeplank plaats genomen.
Langzamerhand beginnen we in de ban te geraken van het tawarspel, te meer omdat we toch al ruim boven de prijs zitten die gebruikelijk is, en het er dus alleen maar om gaat zo min mogelijk te veel te betalen. De chauffeur gaat een steeds belangrijkere rol spelen in de onderhandelingen want — zoals de bijrijder ons meedeelt — hij is een type dat gehecht is aan zijn natje en droogje, en zo'n lange rit naar Malang trekt hem helemaal niet. Als we ons bod nou nog wat kunnen verhogen, zodat de chauffeur een goede maaltijd kan krijgen, dan komt het allemaal best in orde.
Uiteindelijk belanden we op een bedrag van 8500 roepia (vijfenvijftig gulden) voor de tocht van ongeveer honderdvijftig kilometer. Het is lager dan wij maximaal hadden willen uitgeven en hoger dan hij normaal zou krijgen, zodat iedereen tevreden is. Met een hartelijke groet nemen we afscheid.
Punctueel om twaalf uur arriveren ze, we laden de koffers in en nemen plaats in het busje, terwijl we argwanend kijken naar de vijf passagiers die al plaats genomen hebben.
Het wordt ons meteen uitgelegd, dit zijn vrienden en familieleden, we vinden het toch wel goed dat die meerijden?
Ach ja, waarom niet. We negeren het feit dat we onderweg geld zien verhuizen van deze passagiers naar de bijrijder, tenslotte hebben we ruimte genoeg voor onszelf en daar ging het om.
Vervelender is dat chauffeur noch bijrijder in de laatste jaren het traject naar Malang gereden hebben zodat er onderweg overal gevraagd moet worden. De adviezen die wij op basis van onze kaart verstrekken worden beleefd genegeerd.
Even voorbij Pasuruan doet de chauffeur zijn reputatie eer aan.
Hij zet de wagen aan de kant en wil nu een maaltijd voordat hij verder gaat. We nemen het eerste warungkje dat we tegenkomen, terwijl de rest verder loopt.
Meteen begint het waanzinnig te regenen.
We kijken ons plekje rond. Er staat een zeer oude man achter de toonbank en er zitten een paar rustieke burgers van Pasuruan op de twee bankjes.
Ze maken belangstellend plaats voor ons, machtig interessant om na zo'n vijfentwintig jaar ineens weer blanken naast je te zien, en dat we zelfs een beetje Maleis spreken is helemaal grandioos.
De warunghouder wordt wat nerveus van onze invasie en roept snel zijn vrouw erbij. Twee koffie en twee stroop voor de kinderen, het is een forse bestelling.
Voorzichtig vragen we of er iets te eten valt, en hij zet drie schalen op de toonbank, pisang goreng, ondé-ondé en nog iets waar ik geen naam aan kan geven.
We happen links en rechts en de oude baas raakt geleidelijk aan in paniek bij zijn pogingen om de aantallen genuttigde versnaperingen bij te houden.
Als al na tien minuten de chauffeur het busje weer beklimt en zoekend heen en weer rijdt door het dichte regenscherm kunnen we hem nog net wenken voordat hij rare dingen gaat doen zoals het wegrijden met onze koffers (het autonummer hebben we veiligheidshalve al in het geheugen gegrift).
Nu moet er afgerekend worden. De warunghouder staat met een stompje potlood op een papiertje te knoeien en komt er niet uit.
Gelukkig is een van de klanten iemand die wel eens vaker met dergelijke omvangrijke bedragen heeft gewerkt en samen komen ze na een paar minuten tellen en hertellen tot de conclusie dat we 172 roepia moeten betalen, ofwel circa f 1,20.
We generen ons nogal, want eigenlijk hebben we ons erg ingehouden, maar zelfs deze kleine uitbarsting van Europees consumeren is kennelijk al exorbitant in deze omgeving.
Ik waag het om een kleine tip te geven, wat graag wordt aanvaard maar ons helemaal tot een verschijnsel uit een andere wereld maakt.
Men vindt ons toch aardig genoeg om paraplu's voor de dag te halen voor de oversteek naar het busje. Het is maar een meter, maar dat is ruimschoots voldoende om kletsnat te worden. Op het laatste moment kan nog voorkomen worden dat we per ongeluk een paraplu meenemen, men wuift ons na, en een paar kilometer verderop is de regen weg.
Het heeft nooit geregend de zon schijnt, te midden van groene struiken en statige bomen rijden we naar boven, naar Malang.
Foto: een Colt Opelet
Opmerkingen