’Stel lichamen uit de Javazee veilig’
door Olof van Joolen
De Indonesische regering moet zo snel mogelijk zorgen dat de stoffelijke resten uit illegaal geborgen scheepswrakken worden veiliggesteld. Nabestaanden zien ze het liefst herbegraven op het Nederlandse ereveld in Soerabaja.
Dit klemmende appel doet Theo Doorman, zoon van schout-bij-nacht en commandant van de geallieerde schepen tijdens de slag in de Javazee. Zijn vader Karel Doorman was een van de mannen die met Hr.Ms. De Ruyter ten onder ging. Het wrak was zijn zeemansgraf.
Zijn zoon komt met de oproep nadat de Indonesische nieuwswebsite Tirto.id het bestaan van een massagraf onthulde. Hierin werden menselijke resten begraven die werden gevonden tijdens het slopen van wrakdelen bij de havenplaats Brodong.
Volgens de grafdelver van de begraafplaats die vlak bij het dorpje Brodong ligt, is er afgelopen dagen na het bekend worden van het nieuws ter plekke niets gebeurd of veranderd.
Nederland liet gisteren de ambassadeur in Jakarta de autoriteiten om opheldering vragen. „We willen graag weten hoe het zit”, zei minister Zijlstra (Buitenlandse Zaken). „We hebben informatie, we moeten kijken of die klopt. Kijken wat dat betekent voor het onderzoek.” Hij hoopt snel antwoord te krijgen omdat het voor de nabestaanden een ’buitengewoon kwalijke zaak is dat hier zo veel onduidelijkheid over is’.
„Iedereen wil weten wat er is gebeurd, behalve de Indonesiërs”, reageert Doorman. Hij bracht zijn eerste levensjaren door in Nederlands-Indië. „Er heerst een schaamtecultuur waarbij het niet mogelijk is terug te komen op eerder gedane uitspraken”, zegt hij, verwijzend naar het officiële Nederlands-Indonesische onderzoek, waarin staat dat er geen aanwijzingen bestaan over waar de wrakstukken en menselijke resten zich bevinden.
„Persoonlijk interesseert het me niet waar de wrakstukken zijn gebleven en wie er bij de berging betrokken was. Het was een geldkwestie”, zegt Theo Doorman. „Alles moet zich nu richten op het veiligstellen van de menselijke resten. Die liggen op Indonesisch grondgebied. Het is aan Indonesië om tenminste toe te geven dat die zich daar bevinden en passende maatregelen te nemen.”
„Het beste zou zijn wanneer er werd samengewerkt met de deskundige medewerkers van de Nederlandse Oorlogsgravenstichting. Zij beheren het ereveld Kembang Kuning in Soerabaja, waar ook het monument voor de slag in de Javazee staat. Wanneer de menselijke resten daar in een verzamelgraf voor de onbekende zeeman zouden kunnen komen, is dat een waardige afsluiting van een bijzonder pijnlijke episode.”
De Oorlogsgravenstichting zegt meer dan bereid te zijn tot een herbegrafenis op Kembang Kuning. „Daar zijn de menselijke resten het beste op hun plaats”, erkent een zegsvrouw van de organisatie. Voor zo’n herbegrafenis is een officieel verzoek nodig van de Nederlandse overheid.
Opmerkingen
131