PERSBERICHT Den Haag, 17 augustus 2019
Waar blijven excuses van Indonesië?
DEN HAAG (17 augustus 2018) – 74 jaar geleden werd de Republiek Indonesië uitgeroepen. Vanaf dat moment waren Nederlanders, Chinezen en andere etnische minderheden vogelvrij op het voorheen Nederlands overzeese grondgebied. Het weerzinwekkende geweld, gepleegd door Indonesische nationalisten tijdens de Bersiap, maakte duizenden slachtoffers en leidde tot gedwongen repatriëring en wereldwijde diaspora van Indisch Nederland.
In tegenstelling tot Nederland heeft Indonesië nooit kritisch gereflecteerd op de door haar onderdanen gepleegde misdaden jegens weerloze Nederlandse burgers. In aanloop naar '75
jaar vrijheid' is het hoog tijd dat dit alsnog gebeurt. Voorzitter Hans Moll heeft de Indonesische ambassadeur in Nederland daarom opgeroepen om namens Indonesië alsnog erkenning en excuses aan te bieden aan Nederland.
========================
1 De Bersiap is Maleis voor “Wees paraat” of “Geef acht!” en was de uiterst gewelddadige periode, die
volgde op de Japanse bezetting van Nederlands-Indië tijdens de Tweede Wereldoorlog. Gedurende de Bersiap
zijn tienduizenden Nederlanders op gruwelijke wijze gemarteld, verkracht en vermoord door Indonesiërs,
vanwege hun Nederlandse c.q. Europese etniciteit. Meer informatie bijvoorbeeld in het Algemeen Dagblad,
'Moord op duizenden (Indische) Nederlanders was genocide', gepubliceerd op 18 november 2013.
2 Zie voor de brief aan de Indonesische ambassadeur in Nederland pagina 2 en 3 van dit persbericht
Federatie Indische Nederlanders
Postbus 30
2501 CA DEN HAAG
Ambassade van de Republiek Indonesië
t.a.v. Zijne Excellentie dhr. G.A.W. Puja
Tobias Asserlaan 8
2517KC 's-Gravenhage
PER E-MAIL EN AANGETEKENDE POST
Den Haag, 17 augustus 2019
Onderwerp: Erkenning & excuses Bersiap
Excellentie/Hooggeachte heer Puja,
Vandaag is een belangrijke dag. Op 17 augustus 1945 riepen Soekarno en Hatta de
Republiek Indonesië uit. Vanaf dat moment waren (Indische) Nederlanders, Chinezen en
andere etnische minderheden in de nieuwe republiek vogelvrij. Als reactie stuurde
Nederland militairen om de “orde en rust” te herstellen. Helaas ontaarde het Nederlandse
optreden soms ook in excessen.
Namens de Nederlandse regering heeft de Nederlandse ambassadeur in Indonesië op 12
september 2013 excuses aangeboden voor de standrechtelijke executies die zijn gepleegd
door Nederlandse militairen tijdens het militair optreden in de periode 1945-1949. Tijdens
een bezoek aan Indonesië op 15 augustus 2005 voegde toenmalig minister van Buitenlandse
Zaken Ben Bot daar aan toe dat Nederland “aan de verkeerde kant van de geschiedenis”
stond met zijn pogingen om de onafhankelijkheid van Indonesië met geweld te voorkomen.
Nu zijn de verkeerde of de goede kant van de geschiedenis altijd betwistbare standpunten,
maar de Nederlandse regering heeft wel hiermee haar deemoedigheid betoond. De
standrechtelijke executies zijn niet in opdracht van de Nederlandse regering uitgevoerd,
maar zijn wel door militairen die de Nederlandse regering dienden verricht. De Nederlandse
regering is dus niet schuldig aan deze executies, maar is wel verantwoordelijk voor de
daden van haar militairen. Het aanbieden van excuses door de Nederlandse regering is een
kenmerk dat een beschaafde regering betaamt.
Wij willen hier niet ingaan op de standrechtelijke executies van Indonesische burgers door
Pemuda’s en militairen van de TNI. Dat is een zaak van de Indonesische regering. Het
aanbieden van excuses voor standrechtelijke executies door Nederlandse militairen in de
periode 1945-1949 mag echter niet verhullen dat in de periode 1945-1946, ook wel bekend
als de Bersiap, Indonesische “vrijheidsstrijders” zich op de meest afschuwelijke wijze op
(Indische) Nederlanders - zowel zij die net uit de jappenkampen kwamen als de
Buitenkampers - hebben uitgeleefd. Op borden, gevels en treinstellen waren teksten als
“Sateh Belanda” opgenomen. Pemuda’s overvielen, hoofdzakelijk gewapend met machetes
en bamboesperen, Nederlandse gezinnen, die vooral uit vrouwen en kinderen bestonden,
omdat hun mannen dikwijls nog in jappenkampen verbleven.
Vrouwen werden verkracht, de borsten afgesneden en ten overstaan van hun
doodbloedende moeders werden huilende baby’s en kinderen de hals doorgesneden.
Lichamen werden in stukken gehakt. Deze slachtpartijen, met name op diverse plaatsen op
Java, Sumatra en Zuid Sulawesi, waren geen reactie op Nederlands militair optreden. Van
enige operationele Nederlandse militaire aanwezigheid was daar in die periode immers
geen sprake. Desalniettemin hebben de Pemuda’s naar schatting tussen de 15.000 en 30.000
weerloze Nederlandse staatsburgers vermoord. Het aantal vermisten bedraagt circa 15.000.
Het past de Indonesische regering beschaving te tonen door voor de gepleegde misdaden
van haar onderdanen jegens weerloze Nederlandse burgers de Nederlandse regering haar
excuses aan te bieden. Als voorzitter van de Federatie Indische Nederlanders verzoek ik u
daarom ook dat nu te doen.
Hoogachtend,
namens Federatie Indische Nederlanders
H. Moll
voorzitter
Opmerkingen