Is de Indische Cultuur, nog actueel?
Zo rond 1950 kwamen de eerste Indische mensen naar Nederland, terwijl ER nog een deel in Indonesië is achtergebleven.
Vele families werden op die manier van elkaar verwijderd, de een in Indonesië en de ander, of de anderen, over de hele wereld verspreid, het grootste deel naar Nederland.
Het ligt voor de hand, immers de meesten van ons zijn Nederlands opgevoed en hebben Nederlandse voorouders.
Hoe zit het Dan met het door geven van de culturen die Indische mensen vanuit Hun ouderlijke omgeving hebben meegekregen? Het zo vaag als je zegt, de Indische cultuur.
Is dat voor het grote deel de Indonesische Kant, of de Nederlandse Kant?
Wij ontkomen ER niet aan, wij zijn kinderen van twee, soms meerdere culturen. Zo zijn wij geworden wat wij zijn, althans tot nu toe.
De eerste, tweede en derde generaties hebben de Indische cultuur meegekregen en dragen die in zich mee, ze zijn niet alleen zichtbaar Indisch maar ook qua gewoontes en mentaliteit. Een Indisch mens, zowel blank of getint, herken je aan zijn gedrag in onze samenleving. Onmiskenbaar gewoon, alleen al de kenmerkende bescheidenheid die vaak een negatieve rol speelt als het betreft, de eigen belangen in deze blanke maatschappij, die vooral mondig is en minder bescheiden, ja zelfs brutaal.
Iets wat bij de meeste Indische mensen wordt en werd ervaren als onbeschoft, onfatsoenlijk en onrespectvol.
Hoe zit het Dan met het cultuurgedeelte van de Europese Kant in ons Indische mensen? Immers, wij stammen voor de helft af van Europeanen, waaronder Nederlanders die toch goed gebekt zijn, zeker als het betreft naar de Indonesische bevolking. Er kwamen vaak conflicten puur door de verscheidenheid van de twee culturen, de Nederlandse, brutaal en grof als het betreft in de communicatie en aan de andere Kant de bescheiden Indonesiër die van huis uit niet zo gebekt is en eerst respectvol de andere benadert alvorens tot een vrije omgang te komen.
Dat zet kwaad bloed en menig conflict is om die reden, want je krijgt niets voor elkaar zonder dwang, als je de Indonesiër onrespectvol behandelt, dat wil zeggen met de verregaande eerbied voor diegene die je ontmoet.
Tja, en Dan nu bij ons, Indo’s, van wie nemen wij het grotere deel van de beide culturen over?
Je raad het nooit, van beide evenveel, de ene Kant zeer beleeft en bescheiden en aan de andere Kant grote monden. Het benadrukken van jouw eigen IK.
Zeg i het goed zo? I kan het mis hebben, maar in die Lange tijd dat i ook Indo ben, probeer i mijzelf, en andere Indo’s te analyseren op dit gebied. I merk in mijzelf de innerlijke beschaafdheid van mijn Aziatische Kant, maar ook de arrogante en eenzelvige Kant van de Europeaan.
Hoe moet i daarmee leven? Gewoon door het instinct wat mij doet aanpassen al naar gelang i personen tegenkom.
Wat als je toevallig stiefouders hebt gehad, en wel van verschillende nationaliteiten? Hoe zit dat als je eerst een Hollandse vader hebt gehad die zijn eigen cultuur in huis de overhand heeft laten gelden, en Dan bijvoorbeeld een Franse stiefvader die Dan op zijn beurt zijn cultuur inbrengt? Je bent nog net niet volwassen en ook nog net niet te Klein om je zijn eigen gedragseigen schappen tot je te laten komen?
Indo ruwet, zal i maar zeggen. To be Ruwet tor not to be, that’s the question zou voor een ieder van ons kunnen gelden.
I gooi altijd de bekende knuppel in een of ander hoederhok, het stemt misschien tot nadenken, of niet. Menigeen voelt zich vaak in zijn of haar kruis getast, wat niet mijn bedoelingen zijn, want ook i heb de Indische cultuur in me, i ben kuis opgevoed en iemand in zijn of haar kruis tasten mag je alleen maar met toestemming van de ander.
Is onze cultuur nou voor ons wel zo waardevol? Beseffen wij dat onze cultuur voor onze identiteit zo belangrijk is, ook om door te geven? Dat doen andere vreemde culturen die in dit land zijn gekomen ook. Sterker nog, die culturen zijn nadrukkelijk en zeer opvallend bezig.
Waarom zij wel en wij niet?
Het antwoord ligt bij ons, het is niet onze eigenschap om je zo nadrukkelijk te manifesteren toch? Of….toch wel via aan andere weg? Namelijk de weg van de stille maar wel opvallende integratie.
Hoezo niet nadrukkelijk aanwezig? I noem een paar kenmerken van onze aanwezigheid in dit land, zoals, wat dacht u van de Indonesische keuken wat algemeen goed in dit land is geworden? De kroepoek oedang, de saté’, de Indische winkels en Dan ook nog, wat dacht u van onze muziek inbreng? Om maar niet te noemen de vele kumpulans en pasars waar men in ons land het Indische nadrukkelijk aanwezig mee openbaart.
Wij dragen geen hoofddoeken om onze cultuur waarden zichtbaar te maken, wij spreken Nederlands en onze geloofbelijdenis gebeurt binnens huis, geen moskeeën, ook geen landsgebruiken zoals het dragen van s’lands kledij.
Bij ons geen vrouwen die gesluierd moeten lopen, allemaal niet erg, maar wel nadrukkelijk in onze Hollandse samenleving aanwezig. Om maar niet te spreken van alle Arabische benamingen en geschriften die men hier zo gewoon vindt, bij de dokter, bij de apotheek, bij de diverse openbare diensten, ja, zelfs op TV heeft men een eigen zendtijd.
Waarom wij niet die goed beschouwd ook vreemdelingen zijn in dit land met een andere (tweezijdige )cultuur.
Wij hebben geen zendtijd en wij worden niet echt serieus genomen als vreemdelingen in dit land, alleen als het op onze eigen belangen en rechten aan komt, dan ben je ineens Nederlander.
Komt het nou JUIST omdat er een deel van de Hollandse cultuur in ons zit en wij voor een DEEL Europees zijn met voor de Europeaan herkenbare cultuur overeenkomsten? Wij spreken de taal, kennen het land van kinds af aan en gedragen ons gedeeltelijk Nederlands, met een aantekening mijnerzijds, ook echt Indisch.
In onze cultuur zitten vele eigenschappen van diverse nationaliteiten, maar ook een gemeenschappelijke factor. Namelijk het in stand houden van de kolonie en het manoeuvreren tussen twee bevolkingsgroepen, de Nederlandse en daartegenover de Indonesische, beide met andere belangen. Het ertussen zitten is ook een deel van onze cultuur geworden, het heeft ons de mogelijkheid gegeven om ons stil te assimileren.
Onze cultuur is ook, weten te overleven, aanpassen en schikken. Het heeft veel leed en strijd gekost, veel innerlijke verdeeldheid, want wie is belangrijker vader of moeder? Misschien is het zelfs de bron van onze innerlijke onzekerheid in ons leven.
Is het waard om deze (Onze) cultuur eigenschappen door te geven en in stand te houden aan de volgende generaties? Generaties die hoe langer hoe verder verwijderd raken van onze cultuur?
Ik denk van wel, want met onze cultuur die ook onze identiteit kenmerkt, tekent zich ook een geschiedenis af, een geschiedenis van een volk met twee culturen die zich vele offers heeft moeten getroosten, de offers van het keer op keer weer opnieuw moeten beginnen. Opnieuw omdat onze twee ouders, de Indonesische en Hollandse, totaal twee vreemden blijken te zijn en daardoor in conflict kwamen met alle nare gevolgen van dien.
Opnieuw beginnen als kind van de rekening van de twee culturen die wij in ons meedragen.
Ik denk persoonlijk, maar wie ben ik, dat het waardevol is om onze Indische cultuur actueel te houden, zeker gezien de geschiedenis van ons.
Overdenkingen van Albert van Prehn (ICM Moderator)
Opmerkingen