Indonesië wil nieuwe hoofdstad buiten Java – maar waar, dat is nog even de vraag
De Indonesische president heeft besloten om de hoofdstad van het land te verplaatsen naar een ander eiland dan het drukke Java. Maar een nieuwe locatie ter vervanging van het vervuilde en langzaam in zee zakkende Jakarta moet nog worden gevonden, zei de minister van Planning maandag.
De huidige hoofdstad, Jakarta, de thuisbasis van meer dan 10 miljoen mensen. Beeld AP
Regen en overlopende rivieren hebben Jakarta weer eens bijna tot stilstand gebracht. Het verkeer loopt vast en hele buurten staan blank. Al dat water gaat ook wel weer weg, weten de bewoners, maar voor president Joko Widodo is de maat vol. We gaan verhuizen, laat hij weten. De minister van Planning maakt het nieuws op een persconferentie bekend: over tien jaar is niet Jakarta, maar een andere stad de hoofdstad van Indonesië. Welke stad dat zal zijn weetnog niemand, maar er is geen weg terug meer.
Het heeft lang geduurd voordat die knoop werd doorgehakt. President Soekarno speelde al met de gedachte in de jaren ‘50. Hij liet zelfs de basis voor een nieuwe hoofdstad leggen in het midden van Kalimantan, op het eiland Borneo. Daar bouwde hij Palangkaraya, een provincieplaats met de plattegrond van een wereldstad. De veel te brede geasfalteerde straten en pleinen domineren in 2019 nog steeds een groen en landelijk stadje met minder inwoners dan een gemiddelde wijk in Jakarta.
Palangkaraya is het dus nooit geworden. Het was te ver weg, te moeilijk te bereiken en te zeer de middle of nowhere. Toch heeft elke president sinds Soekarno op zijn minst even met het idee van een verhuizing gespeeld. De vorige president Susilo Bambang Yudhoyono wilde verhuizen, maar wel op Java blijven. Hij heeft er nooit serieus werk van gemaakt. En nu is Joko Widodo aan de beurt. In 2017 heeft hij zijn mensen opdracht gegeven een onderzoek te doen naar de mogelijkheden. Uit dat onderzoek kwamen drie plaatsen bovendrijven: alledrie op het eiland Borneo. En een van die drie, en de grootste kanshebber, is opnieuw: Palangkaraya.
Soekarno wilde verhuizen om redenen van nationalisme. Jakarta, het vroegere Batavia, was de hoofdstad van de oude kolonie, Nederlands-Indië. De nieuwe onafhankelijke republiek Indonesië had een nieuwe hoofdstad nodig. Maar de mensen bleken te zeer aan Jakarta gewend, of beter nog: gehecht.
Latere plannen hebben nog wel die nationalistische ondertoon, maar Widodo’s besluit heeft een veel praktischer achtergrond: Jakarta is uit zijn voegen gebarsten. De stad met zijn meer dan tien miljoen inwoners is een ramp. Jakarta heeft de ongebreidelde groei van de eigen bevolking en de explosieve toename van het verkeer niet kunnen bijbenen. De miljoenenstad beschikt niet eens over een geïntegreerd systeem van openbaar verkeer. Met als gevolg: dagelijks groeiende files. Onder Joko Widodo is er een inhaalslag begonnen, maar die heeft nog nauwelijks geleid tot enige verlichting.
Het verkeer is overigens niet eens het grootste probleem waarmee de stad te kampen heeft. De bodem van het noordelijk deel van Jakarta blijkt in snel tempo weg te zakken, waardoor een groot deel van de stad in de zee dreigt te verdwijnen. De verhuizing lijkt daardoor eerder een noodzakelijkheid dan een politieke wens te worden.
Niet heel Jakarta zal trouwens verhuizen. Het is de bedoeling dat Jakarta het economisch centrum van het land zal blijven. Alleen de politieke hoofdstad verhuist naar elders, een splitsing die ook bestaat in de Verenigde Staten, in Australië en Canada. Of misschien beter nog: in Myanmar. Daar heeft een militaire junta in 2005 midden in het land een gloednieuwe hoofdstad uit de grond gestampt: Naypidaw. Het resultaat is onthutsend: wegen van soms wel twintig rijstroken breed verbinden reusachtige regeringsgebouwen en vijfsterrenhotels met elkaar, maar nergens is een spoor van leven te bekennen. Niemand woont er, want iedereen verblijft als het even kan veel liever in de oude hoofdstad Yangon. Daar is het veel leuker.
ICM redactie.
In 2015 kwam de ICM krant in het bezit van het Jakarta Baru Masterplan. Het plan van de president Jokowi ontvouwde dat om een geheel nieuwe Jakarta ging. Ruim 2300 miljard alleen al tot 2028, waar ruim 640.000 mensen werk aan hebben. Waar de ingenieurs veel moeite mee hadden was de 16 miljoen inwoners dat Jakarta en de files, dat misschien wel 40% van het budget ging zitten in voorzieningen zoals onteigeningen, de drukte, en transport van bouwmaterialen. Meest voor de hand liggend was om een nieuwe Jakarta te bouwen. Op www.icm-online.nl kan U het JBM (Jakarta Baru Masterplan downloaden.
Opmerkingen