Indo Rock ons cultureel paradepaardje? (8) door: Albert van Prehn
Over het algemeen, in de begin jaren van de indo muziek en bands was er weinig tot bijna niets te verkrijgen op gebied van instrumenten en apparatuur. Ja, er was wel wat maar dat was niet te betalen voor de pas geïmmigreerde muzikant hier in Holland. Immers wij kwamen met niets, alles was ons afgenomen en alles hadden wij daar achtergelaten in het Indië van voorheen. Zelfs onze levens hebben wij daar gewoon achter moeten laten, gewoon een streep achter gezet en maar zien waar het schip (letterlijk) ons heen zal brengen en hopelijk zal het niet stranden.
foto - Oude buizenradio’s omgebouwd tot gitaarversterkers met soms verrassend goede resultaten.
Vanuit de pensions begon men weer de draad op te pakken en met de weinige middelen was men al goed creatief bezig, die oude buizenradio’s gebruikten vinding-rijke Indo’s als versterkers, dat het soms kraakte en bromde, acht wie let erop en als het maar een beetje de sound gaf dan was het voorlopig goed. Dat men soms onder stroomspanning zat, ach het deerde niet zo, en je had er even een mooie wilde rechtopstaande bos haar van (Zonder vet wel te verstaan) Later als men wat beter kon spelen en de optredens betaald werden, dan……..ja….dan schaffen wij betere spullen aan, dat was toen de basisgedachte.
Er waren ook vroegrijpe jago’s die de school lieten voor wat het was en gingen werken, en vele goed opgeleiden in Indië kregen hier ook beter baantjes, dus daar was wat te makken. En daar verschenen dan de zo gewilde Fenders en Gibsons. Het was niet makkelijk voor een verdiener want al gauw hielp je mee met het inkomen van jouw ouders die het totaal niet breed hadden, want hun inkomen werd vaak gekort door de schuldenlast die de Nederlandse overheid aan hen oplegde voor de terugbetalingen voor de reis en opvangkosten.
Nee, we kregen niets gratis, niet zoals het nu aan toe gaat, waar je als nieuwkomer al een flat screen tv, een fatsoenlijke slaapkamer, fietsen, als het moet ook nog van allerlei voorzieningen die jouw verblijf hier zo aangenaam mogelijk moeten maken cadeau krijgt. Nee, wij hadden het moeten doen van wat wij kregen EN TERUG moesten betalen. Ik zal daar maar niet meer over hebben want dat is het oud zeer wat velen van de teruggekomen ex kolonialisten hier nog van over hebben gehouden en vooral omdat zij, die niets met dit land historisch te maken hadden worden verwelkomd als nieuwe burgers gul overladen met alles en nog wat. Ik ga verder met het muziek gedeelte waar ik als columnist voor ben uitgenodigd, maar kan het toch niet even laten om het nogmaals te noemen.
Onze muzikanten waren niet alleen muzikaal creatief maar ook technisch, men probeerde ook zelf gitaren te bouwen en sommigen hadden het geluk dat het ook lukte, al waren er wel creaties bij die het predicaat gitaar eigenlijk niet konden dragen. Maar ook die van de diverse opkomende producten van bijvoorbeeld het merk Egmond wat toen een van de grootste gitaarleveranciers was, waren kwalitatief gezien niet echt goed, maar je moest het ermee doen.
De Indo-muzikant is al gauw in de ban van de merken Fender en Gibson, beide nog gekend vanuit het verleden in Indonesië. De meeste bands schaften zich de instrumenten van beide merken aan zodra de financiële middelen er waren, en het fenomeen van afbetaling was alom aanwezig bij de meeste indo muzikanten.
De muziek zaken deden goede zaken, zeker in het begin want bij de indo’s kon je veel kwijt aan muziek instrumenten en de honger naar goede instrumenten en apparatuur was goed aanwezig bij de indo bands. Toch is de keuze in vele gevallen niet zozeer op de kwaliteit van het instrument, maar ook vaak de status, want met een fender of Gibson kon je de blits maken en al speelde je wat minder dan anderen, je creëerde wel jaloersheid onder jouw collega’s.
foto - Vintage 1965 Pinoy Jazzmaster
Wat de bijkomende apparatuur betreft werd de kennis groter naarmate de tijd vorderde, de bands in met name Duitsland hadden over het algemeen goede apparatuur. Maar ook daar, in vele gevallen werd eerst gezocht naar een Fender of ander met een zekere naamsbekendheid gesierde apparatuur. In vele gevallen vergat men de persoonlijkheid van de muzikant zelve gerelateerd aan hetgeen werd aangeschaft en dat is ook te horen aan de vele opnamen van toen, het klink maar wat je hoort was eigenlijk de speler die zijn noten mengt tot een knap stukje gitaarwerk. Echte persoonlijkheden kon je aan het geluid niet herkennen toen en eigenlijk is dat nu nog zo. Er was wel een pionier en dat was hoe kan het ook anders Mr. Andy Tielman die al heel gauw inzag dat show, goed uitgekiende show en een persoonlijk geluid van het eigen instrument een belangrijke factor is in de muziekbiz.
Andy Tielmans sound herken je direct tussen al die indo bands die goede muziek maken maar waar je eigenlijk alleen luistert naar een band die iets speelt zonder dat je meteen aan de sound herkent met wie je te maken hebt. De 8- snarige Jazzmaster is een goed voorbeeld. Er werden in de kop gewoon twee extra gaten geboord en die werden voorzien van een stemmechaniek, in de topkam sneed men twee extra snaargeleiders en klaar was kees. Echt perfect was het niet wat betreft de bouwtechnische kant, maar het gaat en men had een apart geluid. Het is namelijk zo dat iedere snaar van een gitaar een eigen vastgestelde lengte moet hebben om zuiver te klinken en als je twee snaren vanuit de brug, waar geen extra voorzieningen voor waren gemaakt, gewoon door een gat waar ook een anders snaar doorheen ging naar het stem-mechaniek leidde dan had je doordat de snaar schuin loopt geen goede zuivere intonatie. Ach het deerde niet toen, nu met verfijnde stemapparaatjes zou je het merken.
Ik moet helaas zeggen dat ik bij de huidige bands weinig kennis van apparatuur en instrumentarium aantref. Natuurlijk weet men hoe de gitaren klinken en hoe een versterker moet worden afgesteld echter, maar wat men koopt is vaak gerelateerd aan het budget en het merk. Er zijn gelukkig wel collega muzikanten die bewust voor hun eigen geluid kiezen maar over het algemeen is het een kwestie van een aanschaf. Ik zie dan vaak op de bühnes goede muzikanten aan het werk met een minder goede sound en bij bands met PA apparatuur is het vaak een tikkeltje erger.
Het ligt zo vaak aan de keuze van het instrument en apparatuur of je scoort of niet, je onderscheidt van anderen.
Ik kom ook gitaristen tegen die gewoon klein willen en genoegen nemen met een voor hun draagbare versterker en niet kijken naar hun eigen geluid. Bijvoorbeeld een man die staat te spelen op een 10 watt of 15 watt versterkertje en die dan doorlust naar een PA systeem. Alleen al het volume op de Bühne van de drums etc., overtreffen het vermogen van de kleine versterker met gevolg dat deze op zijn maximum moet worden opengedraaid, met een heleboel vervormende factoren want wat men niet beseft is, dat indien je een versterker meer dan 50 % opendraait de vervorming toeneemt. Blues gitaristen gebruiken daarom kleine wattages om de natuurlijke vervorming te benutten, maar of je dat ook voor een commerciële band nodig hebt vraag ik mij af.
Commercieel zijn is bij de huidige bands vaak een vergeten factor, men speelt, men heeft een totaal geluid van de band, maar men houdt nagenoeg geen rekening met de persoonlijkheid van de muzikant zelf. Dat zou anders moeten zijn, aan de hand van de voorbeelden van de beroemde jongens, Clapton, Knopfler, Satriany, marvin en zo nog maar wat grootheden te noemen, zou je eigenlijk moeten verwachten dat men daardoor geïnspireerd moet zijn.
Muziek maken is teveel gericht in onze scene op het danslustige publiek en er is weinig ruimte voor het NIET dansende publiek en dat blijf ik persoonlijk jammer vinden. Want als je daar aandacht aan besteedt zul je zien dat er heel wat collega’s hun eigen persoonlijke trekjes hebben. Er zijn enkele jago’s die zich NIET op het dansgebeuren richten en daar valt wel enigszins iets te bespeuren aan persoonlijkheid.
Commercie in het algemeen is niet besteedt aan ons indo muzikanten, daar doen onze Hollandse collega’s het vele malen beter, als je het over aanschaf etc. hebt zie je daar bewuste keuzes en gerelateerd aan het persoonlijke, ze klinken dan vaak ook veel beter.
Opmerkingen