Indisch Herinneringscentrum Bronbeek - Nieuwsbrief 12, december 2011 - Blog 2.0 - ICM - abonnement 8 euro per maand periode 2024

Indisch Herinneringscentrum Bronbeek -Nieuwsbrief 12, december 2011

Welkomstwoord

In het afgelopen jaar heeft het Indisch Herinneringscentrum zichzelf nog meer op de kaart gezet. In deze moeilijke tijden waarin Indische organisaties en culturele instellingen zich geplaatst zien voor veel lagere of zelfs geen subsidie in de nabije toekomst, volgt het Indisch Herinneringscentrum de ontwikkelingen in het veld nauwgezet. Samenwerking wordt steeds belangrijker. Voor het herinneringscentrum wordt 2012 dan ook het Jaar van het Netwerk. Samen sta je immers sterk!

In deze nieuwsbrief kunt u de laatste nieuwtjes van 2011 lezen. Ik hoop u allen volgend jaar weer terug te zien bij een van de activiteiten die op stapel staan.

Yvonne van Genugten
Directeur

www.indischherinneringscentrum.nl" width="66" height="75" />Bestuur, directie en medewerkers van het Indisch Herinneringscentrum wensen u fijne feestdagen, een mooie jaarwisseling en een goed 2012!

Vooraankondiging symposium ‘Omstreden geschiedenis’

Reserveer donderdag 9 februari 2012 alvast in uw agenda. Dan organiseert het Indisch Herinneringscentrum i.s.m. Framer Framed en de Reinwardt Academie het symposium ‘Omstreden geschiedenis’ over de (re)presentatie van de Nederlands-Indonesische geschiedenis in musea. Aanleiding is de overzichtstentoonstelling ‘Het Verhaal van Indië’ over de koloniale geschiedenis van Nederland in voormalig Nederlands-Indië, een coproductie van het Indisch Herinneringscentrum en Museum Bronbeek. Beide partijen hadden verschillende opvattingen over de wijze waarop de geschiedenis moet worden geïnterpreteerd en gerepresenteerd c.q. een militair versus civiel perspectief. Volgens het herinneringscentrum en Framer Framed een mooie case om een symposium te organiseren over de representatie van de Nederlands-Indonesische geschiedenis in de museumsector.

In het ochtendgedeelte wordt de totstandkoming van ‘Het Verhaal van Indië’ tegen het licht gehouden. ’s Middags ligt de nadruk op toekomstige postkoloniale museale praktijken. M.m.v. onder meer Rob van Ginkel (UvA), Stef Scagliola (Veteraneninstituut), Meta Knol (Lakenhal, eerder als conservator Centraal Museum verantwoordelijk voor de vaste tentoonstelling ‘Beyond the Dutch’) , Mirjam Shatanawi (Tropenmuseum), Laura van Broekhoven (Museum Volkenkunde) en Pamela Pattynama (UvA). Dagvoorzitter is Wim Manuhutu. Meer informatie over de sprekers is te vinden op de website.

De voorbereidingen zijn in volle gang. Hou de komende tijd de website in de gaten voor meer informatie over programma, toegang, aanmeldprocedure en tijden.

Bijzondere middag met Ruud Lapré en Jet Bussemaker

Hoe uiteenlopend de persoonlijke invalshoek van een stukje Indisch geheugen kan zijn, bleek afgelopen 7 december op de eindejaarsbijeenkomst van het Indisch Herinneringscentrum. In een openhartig gesprek o.l.v. Wim Manuhutu vertelden Ruud Lapré, auteur van ‘Terra Incognita’ en Jet Bussenmaker, auteur van ‘Dochter van een kampkind’ aan een kleine 100 gasten, hoe zij kwamen tot het schrijven van hun boek. Hierin delen zij, beiden op een heel verschillende manier, hun beleving over hetzelfde stuk historie in hetzelfde land: de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. Lees het verslag op de website en bekijk de foto’s van deze bijzondere middag. De boeken van Lapré en Bussemaker zijn te bestellen bij het Indisch Herinneringscentrum. Meer informatie>

www.indischherinneringscentrum.nl" width="599" height="399" />

Erfgoedreis Java

Herinneren en overdracht zijn kerntaken van het Indisch Herinneringscentrum. In tegenstelling tot andere herinneringscentra van de Tweede Wereldoorlog bevinden de Indische herinneringsplekken zich niet in Nederland maar in Indonesië. Natuurlijk is het mogelijk om over deze plekken te lezen of foto’s, films of documentaires te bekijken. Een bezoek aan de locatie zelf geeft echter een heel andere ervaring: het gevoel dat dit de plaats is waar het gebeurde, de geuren, de warmte.

Het bestuur van het Indisch Herinneringscentrum vindt zo’n ervaring erg belangrijk en heeft daarom besloten om op eigen kosten samen met de directeur een erfgoedreis te gaan maken naar Java. De reis had tevens tot doel kennis te maken en relaties aan te gaan met erfgoedinstellingen in Indonesië zoals de Oorlogsgravenstichting in Jakarta en in Kuningan, waartoe Gedung Perundingan in Linggarjati (Museum Linggarjati) behoort. Ten slotte verwachtte het bestuur dat de reis een inspiratiebron zou zijn voor toekomstige projecten.

www.indischherinneringscentrum.nl" width="249" height="187" />Twee weken lang voerde de reis langs verschillende herinneringsplekken in Indonesië. De groep bezocht alle Nederlandse erevelden op Java, waar de directeur van de Oorlogsgravenstichting, de heer Peter Steenmeijer de bezoeken begeleidde. Op het ereveld Menteng Pulo in Jakarta werd namens het bestuur een krans gelegd door voorzitter Erry Stoové en Yvonne van Genugten. Daarnaast werden verschillende interneringsplekken bezocht zoals kamp Banjubiru 10, Bangkong en Muntilan en plaatsen waar tijdens de bersiapperiode en daarna verschrikkelijke gebeurtenissen plaatsvonden. Denk aan de Simpang Sociëteit in Surabaya en aan Rawagede.

Het was een indrukwekkende reis en de verwachtingen werden gerealiseerd: er kwam een basis voor nieuwe samenwerkingsverbanden en er ontstonden ideeën voor nieuwe projecten.

Kraanvogels voor het Indisch Herinneringscentrum

Ongeveer een maand geleden ontving het Indisch Herinneringscentrum uit handen van de Japanse studente Sayaka Hori 3.000 kraanvogels van papier. Een kleurrijke verzameling origami(lett. ori=vouwen, gami=papier). Vorig jaar kwam Sayaka met een beurs van de Nederlandse afdeling van Rotary International een jaar naar Nederland om te studeren. De eerste paar weken logeerde ze bij Marianne Roessingh van Iterson, lid van de Rotaryclub Bunnik. Daar zag Sayaka in de boekenkast boeken over de Japanse interneringskampen, waar Marianne zelf als kind ook in heeft gezeten. Sayaka vroeg Marianne om daar wat over te vertellen, omdat dat stuk geschiedenis in Japan niet op school verteld wordt.

De studente was erg onder de indruk van het verhaal van haar gastvrouw en wilde een gebaar maken. Zo kwam zij op het idee van 1.000 gevouwen kraanvogels, als ultieme wens voor vrede. [red. In Japan staan 1.000 gevouwen kraanvogels voor het brengen van geluk]. Sayaka heeft familie en vrienden gevraagd om voor deze vredeswens te vouwen. De reacties waren heel positief en resulteerden zelfs in 3.000 kraanvogels!

www.indischherinneringscentrum.nl" width="250" height="375" />Sayaka heeft de kraanvogels aan Marianne overhandigd tijdens een huiskamerbijeenkomst met een aantal genodigden. Het maakte veel indruk op de betrokkenen. Tijdens haar bezoek aan de herdenkingsmonumenten op landgoed Bronbeek bezocht Sayaka, in gezelschap van onder meer Marianne, ook het Indisch Herinneringscentrum. Ze liet de 3.000 kraanvogels achter als gebaar naar de Indische gemeenschap.

Een van de doelstellingen van een Rotary Scholarship is om internationaal wederzijds begrip en vrede te bevorderen. Sayaka heeft daar op een bijzondere wijze extra invulling aan gegeven.

Column

Terug naar Surabaya

Eind november heb ik met een bijzonder gezelschap een vakantiereis gemaakt naar Java. Van Jakarta over Yogya naar Surabaya.
Mijn geboortestad.
Vierenvijftig jaar geleden in 1957 hebben mijn ouders Surabaya hals over kop moeten verlaten. We hebben ons huis achtergelaten zoals het was. We konden niets meenemen. Het was ons gelukkig op de valreep gelukt om een nieuw baasje te vinden voor onze hond. Ik hoor hem nog jankend de straat uitrijden met zijn nieuwe baas.
Ik wilde graag mijn ouderlijk huis, dat voor mij symbool staat voor losgerukt te worden, terugzien. En dat is wonderwel gelukt. De straat was veel drukker geworden, de sawah’s om het huis verdwenen. Maar het huis stond er nog fier bij. Was nog bewoond.
Ik heb er stil naar gekeken.
Mijn gedachten waren bij mijn ouders. Wat moet er toen door hen heen zijn gegaan.
Vele Nederlanders uit Nederlands-Indië en Indonesië zullen deze ervaring hebben.
Het is goed om daar zo af en toe bij stil te staan.

www.indischherinneringscentrum.nl" width="129" height="192" />

Erry Stoové
Voorzitter

Het verhaal achter…

Willy Frans

"Ik weet het nog goed", vertelt Ruud Vaillant. "Het was aan het einde van de bersiapperiode en we woonden aan de Djocjaweg in Batavia. Mijn neef Willy Frans (helemaal rechts op de foto, 1938) logeerde toen bij ons. Willy was net een kleine maand 15 en zoals alle jongens van zijn leeftijd droeg hij een steentje bij om het gewone leven weer op gang te brengen. Willy was een hulpje van de corveeploeg in de Djocja-kazerne. Regelmatig reed hij mee met de corveeploeg op een vrachtwagen naar Pasar Senen om daar groenten in te kopen voor de keukenploeg . In de ochtend van 24 december 1945 na zijn bezoek aan de pasar, vroeg hij de chauffeur om via zijn oma Frans terug te rijden naar de kazerne. Hij kon haar dan groenten geven die ze nodig had voor het kerstmaal. Op de Gang Sentiong ging het mis. Sluipschutters schoten op de vrachtwagen en Willy werd dodelijk getroffen. Mijn neef is een van de vele onschuldige slachtoffers van het bersiapgeweld. Zijn graf is op het ereveld Menteng Pulo. Ik ben blij dat mijn nicht Yvonne (van Genugten, red.) tijdens haar erfgoedreis bloemen op zijn graf legt. Zo wordt de herinnering aan hem levend gehouden."

Subsidieaanvraag vooronderzoek striptentoonstelling

Het Indisch Herinneringscentrum wil in samenwerking met meerdere partners een reizende tentoonstelling ontwikkelen bij de strip ‘ De Terugkeer’. De primaire doelgroep is de derde klas van het voortgezet onderwijs, maar de tentoonstelling zal zo ingericht zijn dat deze aantrekkelijk is voor een brede doelgroep (ouders met kinderen, geïnteresseerden in geschiedenis, etc.). Inhoud, vorm, mogelijkheden, kosten en haalbaarheid moeten hiervoor goed in kaart worden gebracht. Dit vergt de nodige zorgvuldigheid. Het Indisch Herinneringscentrum heeft in november een subsidieaanvraag ingediend voor dit vooronderzoek en popelt om eraan te beginnen.

Virtueel tentoonstellingsnieuws

Momenteel is het Indisch Herinneringscentrum bezig met het ontwikkelen van een virtuele versie van ‘Het Verhaal van Indië’. Zodra deze klaar is, is het mogelijk om op de website www.hetverhaalvanindie.com een virtuele tour te maken door de tentoonstelling. Deze volgt net als in het museum een chronologische route. Enkele infographics zullen worden omgezet in animaties om de betreffende informatie op een aantrekkelijke manier aan te bieden. Voor de ontwikkeling van deze online museumtour heeft het Indisch Herinneringscentrum een gespecialiseerd bedrijf in de arm genomen.

Indisch geheugen voor de toekomst

Degenen die aanwezig waren bij de bijeenkomst op 7 december jl. met Ruud Lapré en Jet Bussemaker hebben hem al gezien: de folder van het Indisch Herinneringscentrum. Deze werd vers van de pers onder het publiek verspreid en beschrijft in het kort wat het Indisch Herinneringscentrum doet. Voortbouwend op de vormgeving van de folder verschijnen volgend jaar diverse advertenties van het Indisch Herinneringscentrum in Moesson. Op dit moment worden presentatiemappen gedrukt met een soortgelijke opmaak. Janita Sassen vormgeving en fotografie heeft de materialen ontworpen. Foto: voorzijde folder.

Ontstaansgeschiedenis online in nieuw jasje

Wie de website van het Indisch Herinneringscentrum wel eens bezoekt, heeft misschien de pagina gezien waarop heel summier staat beschreven hoe het Indisch Herinneringscentrum is ontstaan. Deze geschiedenis krijgt een prominentere plaats op de website in een eigentijds vormgegeven onderdeel. Dit bestaat uit nieuwe, korte teksten en filmpjes (fragmenten uit de films die nu op de website staan, gemaakt door Tuhuteru en Partners) waaruit de ontwikkeling van het Indisch Herinneringscentrum is af te lezen. Ontwerpwerk is bezig met het ontwerp van dit nieuwe website-onderdeel.

Update webportaal Indië in Oorlog

www.indischherinneringscentrum.nl" width="95" height="155" />Sinds enkele weken is het mogelijk om vanaf het webportaal www.indieinoorlog.nl direct te zoeken in de collectie 'Japanse interneringskaarten KNIL en Marine' van het Nationaal Archief. We hopen de aansluiting van de Moessoncollectie nog dit jaar te kunnen realiseren. Het kost echter meer tijd dan gedacht om de grote hoeveelheid gegevens van 50 jaar Moesson binnen te halen. Nog even geduld dus.
Inmiddels is er ook contact met Museum Maluku om te kijken hoe, naast de drie collecties die al zijn aangesloten, hun digitale collecties die nog geen deel uitmaken van het webportaal alsnog aangesloten kunnen worden.

Educatieoverleg

Dit najaar is het Indisch Herinneringsentrum aangenomen als deelnemer aan het periodieke overleg van herinneringscentra, oorlogs- en verzetsmusea. Het doel van dit overleg is om via het uitwisselen van ideeën en projecten elkaar te versterken en mogelijkerwijs gezamenlijk een groter project op te zetten.

Volop belangstelling voor ‘Merantau’

De voorstelling die het Indisch Herinneringscentrum in Utrecht organiseerde i.s.m. Museum Maluku (zaterdag 26 november) kon rekenen op een uitverkochte zaal. Het was een indrukwekkend stuk waarin de persoonlijke verhalen van vier generaties Molukkers centraal stonden. De voorstelling riep zowel bij de spelers als bij het publiek emotie op.

www.indischherinneringscentrum.nl" width="212" height="70" />

Kumpulan (beperkt) open

In tegenstelling tot voorgaande jaren kunt u dit jaar in de Kerstvakantie wél terecht bij de Kumpulan. Speciaal voor de bezoekers van ‘Het Verhaal van Indië’ opent het restaurant zijn deuren op de volgende dagen/tijden:

Dinsdag 20 t/m vrijdag 23 december geopend van 11.00 – 16.00 uur (keuken geopend van 12.30 – 14.00 uur)

Maandag 26 december geopend vanaf 16.30 uur (alleen voor Kerstbuffet, museum is gesloten)

Dinsdag 27 t/m vrijdag 30 december geopend van 11.00 – 16.00 uur (keuken geopend van 12.30 – 14.00 uur)

Zaterdag 31 december t/m vrijdag 6 januari 2012 is de Kumpulan gesloten.

Signaleringen

www.indischherinneringscentrum.nl" width="113" height="169" />Fotograaf Armando Ello is bezig met een portretserie ‘Twijfelindo’s: jonge Indo’s die er niet meer uitzien als Indisch maar het boegbeeld zijn van de vervaagde Indo-generatie en een verhaal vertellen dat toch de herkenning en Indisch trots laat zien. De kickoff van de expo is op donderdag 19 januari 2012 in de Jeruzalemkapel in Gouda tegelijk met de opening van de Jeruzalemkapel als ondernemersflexwerkplek. Iedereen is welkom! Blijf op de hoogte via de nieuwsbrief of kijk op de site www.hoezoindo.nl .

www.indischherinneringscentrum.nl" width="113" height="149" />Kerstvakantietip: de expositie ‘Aanpassen!’ in Kamp Westerbork is verlengd tot 8 januari 2012. Drie generaties Indische Nederlanders, ieder op eigen wijze gevat in woord en beeld, staan centraal in deze tentoonstelling van de stichting Nasi Idjo. Meer informatie is te vinden op de website van Kamp Westerbork.

www.indischherinneringscentrum.nl" width="113" height="139" />Van 3 januari t/m 3 maart 2012 is de voorstelling van Diederik van Vleuten ‘Daar werd wat groots verricht’ te zien in de Nederlandse theaters. Een familiekroniek over de voormalige kolonie, integer en aantrekkelijk verteld. Bekijk de trailer, een korte documentaire of de speellijst.

De foto-expositie ‘Indië was ons Paradijs’ van de Amsterdamse fotografe Annelies Damen is t/m 30 januari 2012 te zien in de Centrale Bibliotheek van Amsterdam. Zij combineert foto’s van haar reis naar Indonesië met foto’s die haar grootvader in Nederlands-Indië maakte. Meer informatie>

Donderdag 8 december 2011 was het vijf jaar geleden dat het strooiveld ‘Gordel van Smaragd’ (met uit Indonesië ingevlogen aarde) op begraafplaats Zorgvlied in gebruik werd genomen. Op het veld kan de as worden uitgestrooid van overledenen die zich verbonden wisten met voormalig Nederlands-Indië. Meer informatie>

Van de lezer

Op 27 februari 1942 werd het schip Hr. Ms. De Ruyter tot zinken gebracht tijdens de Slag in de Javazee. Dhr. Joop Nahuijsen (wiens vader op dat schip voer) wil de jaarlijkse herdenkingsceremonie op het Marine-ereveld Kembang Kuning in Surabaya voortaan graag laten plaatsvinden op zeelokatie, ongeveer 60 ten noorden van Surabaya op de Javazee. Hiertoe heeft hij de VON opgericht: Vereniging van Overlevenden & Nabestaanden van ‘De Slag in de Javazee 1942 c.a.’ Wilt u meer weten over zijn initiatief, mail dan naar joopnahuysen@ing-rail.com.

Verkrijgbaar bij het Indisch Herinneringscentrum

Het Indisch Herinneringscentrum verkoopt diverse uitgaves:

Stripboek 'De Terugkeer' (€ 10,-)
Fotoboek 'Het Verhaal van Indië' (€ 19,95)
Boek 'Terra Incognita' van Ruud Lapré (€ 15,-)
Boek 'Dochter van een kampkind' van Jet Bussemaker (€ 14,95)
Boek 'Postkoloniale monumenten in Nederland' van Gert Oostindie/Henk Schulte Nordholt/Fridus Steijlen (€ 19,95)
Dvd 'Oorlog in het paradijs' ( € 10,-)
Dvd 'Contractpensions. Djangan loepah!' ( € 15,-)

Meer informatie hierover en over de bestelwijze vindt u op de website van het Indisch Herinneringscentrum.

Colofon

U kunt deze nieuwsbrief natuurlijk altijd doorsturen naar familie, vrienden of kennissen die belangstelling hebben voor de activiteiten van het Indisch Herinneringscentrum.

Mocht u de nieuwsbrief niet in goede orde ontvangen, laat het ons dan a.u.b. weten via info@indischherinneringscentrum.nl.

Het volgende nummer verschijnt eind maart 2012.

Bestuur Stichting Indisch Herinneringscentrum Bronbeek: Erry Stoové - Jet Bussemaker - Bing Go - Jan Willem Kelder - Kees Neisingh - Vaya Nijhof-Schippers - Winnie Sorgdrager