Indisch Herinneringscentrum Bronbeek

Nieuwsbrief 11, september 2011

Welkomstwoord

Ondanks de slechte weersomstandigheden deze zomer zijn de afgelopen periode de vele Indiëherdenkingen weer druk bezocht. Nu de herdenkingsperiode achter de rug is, stort het Indisch Herinneringscentrum zich volop op de toekomst. Gesprekken voeren, samenwerkingsverbanden aangaan, plannen handen en voeten geven... Allemaal gericht op het in de steigers zetten van een belangrijke pijler van het Indisch Herinneringscentrum: een 'educatiepoot' met educatieve activiteiten, vooral bedoeld voor scholen. Via onze nieuwsbrief houden we u op de hoogte.
In deze editie kunt u lezen dat we de afgelopen periode ook niet stilgezeten hebben.
Ik wens u veel leesplezier!

Yvonne van Genugten
Directeur

Toespraak herdenking Birma-Siam en Pakan Baroe spoorweg

Zaterdag 27 augustus 2011 vond op Bronbeek de jaarlijkse herdenking plaats bij het herdenkingsmonument voor de omgekomen krijgsgevangenen die werkten aan de dodenspoorwegen Birma-Siam en Pakan Baroe. Een van de sprekers was Yvonne van Genugten, directeur van het Indisch Herinneringscentrum. Lees hier haar toespraak.

Herdenking aan de Costa Blanca

Het Indisch Herinneringscentrum ontving eind augustus een e-mail van de heer Ortwin Louwerens. Hij woonde op 15 augustus jl. de 11e Herdenkingsbijeenkomst Bevrijding Voormalig Nederlands-Indië bij in het clubgebouw van de Nederlandse Vereniging 'Los Holandeses' in Alfaz del Pi, Spanje. Deze veteraan, die de oorlogsjaren in Indië meemaakte, hield een toespraak tijdens de herdenking. Hierin vertelde hij over zijn persoonlijke ervaring als krijgsgevangene tijdens de Japanse bezetting. U vindt zijn toespraak hier, aangevuld met enkele persoonlijke opmerkingen die de heer Louwerens na zijn toespraak (vet gedrukt) toevoegde. Ook stuurde hij een krantenartikel mee waarin de herdenking werd aangekondigd.

Van .nl naar .com

www.indischherinneringscentrum.nl" style="margin: 2px; float: left;" />De oplettende bezoekers aan de website van 'Het Verhaal van Indië' hebben het waarschijnlijk al gezien: www.hetverhaalvanindie.nl bestaat niet meer. De website is verhuisd naar www.hetverhaalvanindie.com. De reden was dat het Indisch Herinneringscentrum niet de eigenaar was van de domeinnaam hetverhaalvanindie.nl. Om eventuele problemen in de toekomst te vermijden, heeft het Indisch Herinneringscentrum de domeinnaam hetverhaalvanindie.com vastgelegd en de website hierheen verhuisd.

Column

Rawagede

De Nederlandse rechter heeft gesproken.
Vierenzestig jaar na de dramatische gebeurtenissen in het dorpje Rawagede.
Meest opvallend vond ik dat de rechter het verweer van de Nederlandse staat dat 'de zaak' verjaard is, niet heeft overgenomen.
De oorlog en het oorlogsleed verjaren nooit. Dat moge duidelijk zijn.
We zullen het niet mogen vergeten. We zullen er over moeten blijven vertellen.

Dit jaar heb ik mijn oudste zoon meegenomen naar de herdenkingsbijeenkomst bij het Indië-monument op 15 augustus. Het thema heeft mijn zoon en mij zeer dicht bij elkaar gebracht. Wij weten weer dat het belangrijk is dat herinneringen aan zulke ingrijpende gebeurtenissen als oorlog en repatriëring moeten worden doorgegeven. De boodschap van Theodoor Holman was erg aangrijpend.

Maar het gaat niet altijd om de goede woorden.
Soms volstaat een enkel gebaar.
De rechter in Den Haag heeft met het vonnis recht gesproken.
Maar het voelt als een gebaar.
En dat is goed, zo.

Erry Stoové
Voorzitter

Postkoloniale Monument Tour

Het Indisch Herinneringscentrum en het Koninklijk Instituut voor Taal, Land en Volkenkunde (KITLV) organiseren voor geïnteresseerden de Postkoloniale Monumenten Tour op en rond landgoed Bronbeek.

Dr. Fridus Steijlen, een van de samenstellers van het boek ‘Postkoloniale Monumenten in Nederland’ (april 2011, KITLV) en onderzoeker bij het KITLV, gaat daarbij in op verschillende categorieën postkoloniale monumenten, veranderingen in manier van herdenken en discussies rond de oprichting van monumenten. Vervolgens staat een wandeling met uitleg op het programma langs de monumenten op landgoed Bronbeek en langs de Sawah Belanda, een monument van Joyce en Marion Bloem net buiten Bronbeek.

Eind september is de try out. Bij voldoende belangstelling zal deze Postkoloniale Monumenten Tour vaker plaatsvinden.

Studenten UC Berkeley op Bronbeek

Het Department of Dutch Studies van de University of California Berkeley organiseert sinds 2009 elk jaar een reis naar de Benelux om kennis te maken met de cultuur en identiteit van deze landen. Dit jaar bezochten de studenten en hun begeleider prof. dr. Jeroen Dewulf op 14 juli landgoed Bronbeek op uitnodiging van SARI/IndischHistorisch.nl.

Dewulf en SARI/IndischHistorisch.nl werken samen in het project AmerIndo. Het bezoek aan Bronbeek had dan ook een Indisch karakter. Kennisnemen van wie de Indo's zijn, hun geschiedenis en hun identiteit na Indië vormden de hoofdmoot van de dag.

Het Indisch Herinneringscentrum gaf, bij monde van bestuurslid Vaya Nijhof, mede vorm aan het programma met een presentatie over de Indische geschiedenis sinds de Tweede Wereldoorlog en de drijfveren van het Indisch Herinneringscentrum om de geschiedenis van de Indische Nederlanders blijvend onder aandacht te brengen.

Het verhaal achter...

Kamp Fukuoka

www.indischherinneringscentrum.nl" alt="Vic Ramaekers plaats foto's" style="margin: 2px; float: left;" />Op dinsdag 5 juli 2011 was de heer Vic Ramaekers met zijn familie te gast bij het Indisch Herinneringscentrum. Doel van zijn bezoek was het plaatsen van een aantal foto’s in een van de vitrines van de laatste zaal van ‘Het Verhaal van Indië’. De foto’s en hun bijschrift betroffen het verhaal van Lodie Wolff over zijn Japanse krijgsgevangenschap in kamp Fukuoka.

In 2007 verscheen in een regionaal weekblad een artikel ter gelegenheid van de herdenking van de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945. Het ging over Lodie Wolff (foto). Het verhaal greep Vic Ramaekers zo aan dat hij contact met Lodie Wolff opnam. Dit resulteerde in verschillende gesprekken. Tijdens deze gesprekken werd Vic Ramaekers duidelijk in welke mate de krijgsgevangenschap ook invloed op de persoon van zijn vader, Joseph Ramaekers, heeft gehad. Deze was namelijk evenals Lodie Wolff destijds in Orio Fukuoka in Japan in de kolenmijnen als dwangarbeider tewerkgesteld.

Van Lodie Wolff hoorde Vic Ramaekers over de verschrikkingen in Fukuoka. Vaak werkten de krijgsgevangenen in zijschachten met een doorsnee van 80 cm en met gebrekkige uitrusting voor de veiligheid. Incidenten bleven niet uit, maar werden door de Japanse bewakers onverschillig afgedaan. Wee je gebeente als er tussen de steenkool te veel stenen naar hun zin boven kwamen door een bepaalde ploeg! Dan moest je als strafmaatregel eerst een uur buiten in het gelid staan, winter of zomer, en werd je zonder eten naar de barakken gestuurd tot de volgende ochtend. Ondergronds werden de krijgsgevangenen in veels te kleine lorries vervoerd, geschikt voor kleine Japanners maar niet voor Europese posturen. Maar de Japanners trapten hen erin, met zijn drieën naast elkaar. ..
Het zijn maar enkele voorbeelden. En dat allemaal na de vreselijke zeetransporten op de zeeën van Zuidoost-Azië, die velen niet overleefden, vertelt Vic Ramaekers.

Lodie Wolff werd 90 jaar. Hij overleed op 7 november 2010. Ter verwerking van zijn traumatische ervaringen had Lodie Wolff eens een model mijnschacht gebouwd. Vlak voor zijn overlijden heeft hij de mijnschacht aan Vic Ramaekers aangeboden, met de bedoeling het verhaal onder de aandacht te brengen. Cobine Ramaekers, kleindochter van Joseph Ramaekers, gebruikt het in haar werk als docent geschiedenis. Haar vader Vic Ramaekers (foto) vertelt in de klas het verhaal erachter. En in de vitrine van zaal 6 van ‘Het Verhaal van Indië’ is nu iedereen getuige van het verhaal van Lodie Wolff, Joseph Ramaekers en hun medekrijgsgevangenen.

Joseph Ramaekers (foto, midden) werd 54 jaar en overleed op 16 april 1953. Hij heeft zijn traumatische ervaringen nooit kunnen verwerken. In de jaren na de oorlog bestond er voor deze slachtoffers nog geen professionele hulp. “Sterker nog”, zegt Vic Ramaekers, “ze werden zelfs ingezet voor de politionele acties tegen de Indonesische onafhankelijkheidsstrijders!”
Hij sluit af met de woorden dat de vreselijke gebeurtenissen van destijds altijd in herinnering moeten worden gebracht bij volgende generaties.

'Soedah, laat maar...'

Een welbekende Indische verzuchting. Maar sinds kort ook de titel van het boek dat Indisch Dordrecht uitbracht naar aanleiding van de aanwezigheid van de Indische gemeenschap in Dordrecht gedurende 65 jaar. De stichting presenteerde het boek op de eerste dag van de door haar georganiseerde INDOrdt FAIR, een 11-daags Indisch evenement in Dordrecht (1 t/m 11 september 2011). Als lid van het comité van aanbeveling van Stichting Indisch Dordrecht mocht Yvonne van Genugten als een van de eersten het boek in ontvangst nemen.
In samenwerking met het Indisch Herinneringscentrum was tijdens de INDOrdt FAIR ook de expo over Linggadjati te zien.

Kennismaking met 'The Indo Project'

Deze week brachten Priscilla McMullen en Wim de Kok van 'The Indo Project' een werkbezoek aan het Indisch Herinneringscentrum. Deze Indo-Amerikaanse nonprofit organisatie zet zich in voor het behoud van het Indische erfgoed en heeft de ambitie een bron en verzamelpunt te worden voor Engelstalige Indo's. Daarnaast wil zij degenen die niet bekend zijn met 'het Indische' informeren. Wie meer wilt weten over 'The Indo Project' kan terecht op hun website. Bezoek ook eens de Facebookpagina van 'The Indo Project'.

Signaleringen

Het boek ‘ Generaal Spoor. Triomf en tragiek van een legercommandant’ van J.A. de Moor staat op de shortlist met vijf genomineerden voor de Libris Geschiedenis Prijs. De prijs bekroont historische boeken die een algemeen publiek aanspreken. Het boek moet een oorspronkelijk onderwerp hebben, prettig leesbaar geschreven zijn en op gedegen onderzoek stoelen. De winnaar mag op 22 oktober 2011 tijdens de Nacht van de Geschiedenis een bedrag van € 20.000,- in ontvangst nemen uit handen van juryvoorzitter Agnes Jongerius. Meer informatie>

Filmmaker Arend Steenbergen is bezig met de voorbereidingen voor ‘De witte guerrilla’, een speelfilm over Poncke Princen. Princen keerde zich tegen de koloniale oorlog van Nederland tegen Indonesië, deserteerde in 1948 uit het Nederlandse leger en sloot zich aan bij de Indonesische vrijheidsstrijders. Het thema ‘vechten tegen je eigen vaderland’ is nog steeds actueel. Tijdens het Nederlands Film Festival presenteerde Steenbergen het scenario van de film. Het publiek kon meedenken over het thema en over hoe en door wie de film te produceren valt.

Pas verschenen

In ‘Avondschot: Hoe Nederland zich terugtrok uit zijn Aziatisch imperium’ komt J.J.P. de Jong tot verrassende conclusies met betrekking tot wat zich afspeelde in Nederlands-Indië in de jaren 1948-1949. Op basis van nieuw bronnenmateriaal gaat het heersende beeld van deze periode, namelijk een militair en politiek echec, op de helling. Tot 31 oktober 2011 nog verkrijgbaar voor de actieprijs van € 30,- i.p.v. € 34,90. Meer informatie>

Dagje uit

De expositie ‘Indië in strips’ laat zien hoe striptekenaars Eric Heuvel, Peter van Dongen, Jeroen Jager en Faris van de Lisdonk historische bronnen gebruiken om tot hun beeldverhaal te komen. De expo is te zien in Museum Bronbeek tijdens de Maand van de Geschiedenis van 1 t/m 30 oktober 2011. Meer informatie>

Van de lezer
Rick van den Broeke (’48) verdiepte zich in zijn Indische roots. Dit leverde een website op over de geschiedenis van de familie Van den Broeke die sinds 1621verbleef op de Banda-eilanden in Nederlands-Indië en rond 1900 naar Java trok. Wie meer wilt weten, klikt hier.

Verkrijgbaar bij het Indisch Herinneringscentrum

Het Indisch Herinneringscentrum verkoopt diverse uitgaves:

Stripboek 'De Terugkeer' (€ 10,-)
Fotoboek 'Het Verhaal van Indië' (€ 19,95)
Dvd 'Oorlog in het paradijs' ( € 10,-)
Dvd 'Contractpensions. Djangan loepah!' ( € 15,-)

Meer informatie hierover en over de bestelwijze vindt u op de website van het Indisch Herinneringscentrum.

Colofon

U kunt deze nieuwsbrief natuurlijk altijd doorsturen naar familie, vrienden of kennissen die belangstelling hebben voor de activiteiten van het Indisch Herinneringscentrum.

Mocht u de nieuwsbrief niet in goede orde ontvangen, laat het ons dan a.u.b. weten via info@indischherinneringscentrum.nl.

Het volgende nummer verschijnt eind december 2011.

Bestuur Stichting Indisch Herinneringscentrum Bronbeek: Erry Stoové - Jet Bussemaker - Bing Go - Jan Willem Kelder - Kees Neisingh - Vaya Nijhof-Schippers - Winnie Sorgdrager