HET VERHAAL VAN EEN JAPANS-INDISCH KIND
HET VERHAAL VAN EEN JAPANS-INDISCH KIND
door Han Dehne op woensdag 22 juni 2011
Zoals in iedere oorlog tussen landen ontstaan er ook relaties tussen vertegenwoordigers van de bezettende macht met vrouwen en meisjes uit het bezette land. Zo ook tijdens de Japanse bezetting van het voormalig Ned.Indie. Veel van deze relaties kwamen onder dwang tot stand, maar soms ook op basis van vrijwilligheid. Immers waar mensen elkaar ontmoeten ontstaan ook verliefdheden die uiteindelijk tot een liefdesrelatie leiden. Er leven enkele honderden kinderen die uit een dergelijke relaties zijn geboren in Nederland en nog een veelvoud daarvan elders in Azie.
De moeders waar het hier om gaat zijn allen van Indische afkomst en waren in die tijd nog erg jong, veelal van 16 tot 21 jaar oud.
Het merendeel van de uit dit soort relaties geboren kinderen werd aanvankelijk nooit iets verteld over hun afkomst. Er werd in de familie angstvallig over gezwegen. Het werd een groot taboe. Pas op latere leeftijd kregen de meeste nakomelingen te horen dat zij een deels Jaoanse afkomst hebben. En daar begonnen dan ook de problemen. Maar dat was in vele gevallen ook het enige dat zij te horen kregen. Voor de rest werd het stilzwijgen bewaard. Door de houding van de omgeving, de ondergane vernederingen met de daarbij behorende angst, waren vele moeders inmiddels sterk getrauimatiseerd en velen schaamden zich voor het door hen voortgebrachte kind en met heet feit dat zij in een zogenaamde verboden relatie hadden gezeten. Een overgroot deel van deze moeders werden nadien met hun kind of kinderen opgesloten in één van de Nataionalistische kampen van de Indonesische vrijheidsstrijders.
Voor andere Nederlanders waren de Japans-Idische kinderen en hun familie hooguit iets exotisch, maar binnen de Indische omgeving werden zij gediscrimineerd, mede als gevolg van de vaak extreme wreedheden begaan door de Japanners en het feit dat deze kinderen hun uiterlijk niet konden verbergen. Zij zien er vaak erg Japans uit.
In die gevallen waarin dat niet gebeurde was het 't gezin zelf die het grote taboe in stand hield. Het kind te zijn van de vijand werd vaak een geestelijk drama. Zeer veel van deze kinderen raakten, vooral op latere leeftijd, in ernstige psychische problemen en hadden dringend hulp nodig om hun leven opnieuw in te richten en klaar te komen met het feit dat zij deels Japans zijn.
HOE IS HET MET MIJN VROUW MARY VERLOPEN?
Met een zwaar woord kan ik zeggen dat zij behoort tot de lotgenoten. Wij zijn nu - anno 2011 - zo'n 47 jaar getrouwd. Toen ik haar leerde kennen was zij 18 jaaren had ongeveer een jaar daarvoor formeel gehoord dat DE MAN WAARVAN ZIJ DACHT DAT HET HAAR VADER WAS, DAT HELEMAAL NIET WAS EN DAT ZIJ HET KIND WAS VAN EEN JAPANNER.
U begrijpt dat zij daar behoorlijk ondersteboven van was, mede omdat haar opvoedvader, voor haar, een hele goede vader was, alhoewel ze al vroeg in de gaten had dat zij in geen enkel opzicht iets van hem in haarzelf kon ontdekken. Nadat wij enkele weken met elkaar omginmgen en onze relatie, zeker van mijn kant, serieus dreigde te worden, wilde zij de relatie beeindigen met de woorden; "dat zij niet was wat ik dacht dat ze was". Ik begreep van die opmerking natuurlijk geen moer. Nee, vertelde ze, ik ben anders een kind van ded vijand. Het resultaat is dat wij nu nog steeds samen zijn, mede omdat het voor mij toen, en nu nog steeds, veel belangrijker was en is van "wie je bent en niet wat je bent". Vele jaren ging ons leven normaal zijn gang. 3 zoons werden ons deel en de een na de ander ging de deur uit om zijn eigen leven verder op te bouwen.
Totdat........
de eerste tekenen dat het niet goed zat zichtbaar werden. Bij sommige gelegenheden waar gesproken werd over de Jappentijd, vooral in Indische kringen waar wij veel in verkeren, ging Mary zich steeds ongemakkelijker voelen. Immers als men het had over "die rot Jappen"dan deed dat ergens goed pijn, terwijl ze de reacties en opmerkingen wel kon begrijpen, zeker vin het licht van de vaak wrede geschiedenis. Allerlei gelegenheden ging ze ontlopen en vluchtte als het ware weg.
Onze kinderen werden vooralsnog niet ingelicht over hun afkomst en de afspraak was dat dit pas zou gebeuren zodra Mary hier zelf aan toe was. Nou lieve mensen, dat heeft jaren geduurd.
Ik bespaar u alle momenten die uiteindelijk tot psychische problemen leidde, die haar hebben gevoerd naar een diepgravende therapeutische behandeling bij het Sinai Centrum in Amsterdam van méér dan 2 jaar.
Nadat Mary haar kinderen, op haar eigen manier in 1995, inlichtte over hun deels Japans zijn en dat, tot haar greote verbazing, fantastisch door hen werd opgenomen, evenals door hun echtgenotes, gingen wij voor een kleine twee jaar naar Curacao. Bij onze terugkeer in Nederland gingen wij tijdelijk inwonen bij mijn schoonmoeder en vonden bij haar op tafel een boekje van de Stichting Sakura. Wij kenden die club niet en vroegen haar wat of dat was. Ach, zei ze, ik heb hun geschreven omdat ik voor jou je vader wilde laten zoeken. Maar je moet het maar afschrijven want nu moet ik geld betalen en dat kan ik niet. Onmiddellijk gaven wij aan dat wij wel contact zouden opnemen met die Stichting en het laten overschrijven naar ons toe, omdat het uiteindelijk onze zaak was. Het ging immers om de vader van Mary. Vanaf dat moment heeft haar moeder nooit meer iets over dit onderwerp prijsgegeven. Op uitdrukkewlijke vragen volgde huilbuien en opmerkingen als; "ik weet niets meer, laat maar zitten en ik ben alles vergeten".
Nadat wij met de Stichting Sakura in contact waren gekomen hebben wij ook een begin gemaakt met het op zoek gaan naar vde biologische vader van Mary.
In 2002 kreeg zij de kans om mee te gaan met een reis naar Japan van 12 dagen. Het doel van deze reis was om een beter inzicht te krijgen in het Japan van nu en te verzoenen met het Japan van toen. Het was voor haar een indrukwekkende, confronterende en emotioneel zware reis, maar wel één die ze niet had willen missen. Daar in Japan ontdekte Mary heel goed dat ze deels Japans is. Velen leken op haar, zij kon door haar lichaamslengte iedereen recht in de ogen kijken en de kinderen die ze daar ontmoette waren vaak copieen van onze eigen kinderen. Kortom ze werd heel erg geconfronteerd met zichzelf, niet alleen door herkenning, maar het versterkte ook een psychisch proces dat de "unheimische" gevoelens die al langere tijd een rol speelde, verhevigde. Een korte tijd na deze reis moest ze zich dan ook onder behandeling stellen om orde te brengen in de grote warboel die in haar hoofd was ontstaan.
De zoektocht naar haar vader met de Stichting liep op niets uit en derhalve besloot ik om het zelf te gaan proberen. Echter wie we ook aanschreven, overal kregen wij nul op het rekest. Natuurlijk allereerst omdat wij alleen beschikten over een achternaam zonder verdere gegevens en een spaarzame omschrijving als zou hij een hoge functionaris zijn geweest in het gebied rondom de beroemde Vorstenstad Solo (Soerakarta). Ook de persoonlijke contacten met de Minister of Foreign Affairs of Japan leverde niets op, mede omdat zij alleen wat konden doen als wij beschikten over een legernummer, geboortedatum en plaats. Nou, dat zijn nou juist de zaken die wij - en al onze lotgenoten - niet weten. Bovendien werd het al snel duidelijk dat de privacy voorschriften in Japan nog veel verder gaan als hier in Nederland en doorwerken tot enkele generaties terug. Een ander belangrijk facet dat een rol speelt is dat, zodra er sprake is van wat zij noemen "een aanzienlijke familie", dus een voorname familie dan wordt men helemaal huiverig omdat zij niet lastig gevallen mogen worden met de zoinden van de voorouderen.
Zo hebben wij ruim 6 jaar aangemodderd, ruim 3600 boeken en manuscripten doorgewerkt om maar een klein draadje te vinden die ons verder op de weg kon helpen. Totdat wij op het punt kwamen van opgeven,wij kwamen niet verder........en dan opeens zat ik de memoires te lezen van Sukarno. In één voetnoot kwam ik een verwijzing tegen naar ene Dr. Shigeru Sato die een proefschrift had geschreven over het Japans bestuur op Java gedurende deze oorlog. Ook vond ik een privé mailadres van hem. Binnen 36 uur had ik al enkele ,mailtjes met hem gewisseld en besloot Shigeru, die in Australie woonde en doceerde aan The University oof New Castlle, naar Nederland zou komen om met ons kennis te maken, ons verhaal te horen en te bezien wat hij voor ons kon betekenen. Twee maanden later kwam hij inderdaad naar ons toe en hebben uitvoerig over alles gesproken. Bij zijn vertrek beloofde hij om samen met enkele Universitaire vrienden voor ons aan de slag te gaan.
Na weer enkele maanden kregen wij opnieuw bericht maar nu uit Japan van Prof.Oba. Zij hadden met Hr.Uchiyama de gegevens waar wij zo naarstig naar zochten gevonden. U begrijpt dat dit voor Mary een emotioneel hoogtepunt werd in haar leven. "IK BESTA ECHT", "IK MAG ER ZIJN". Het moment werd nogal aangrijpend omdat zij het bericht ontving toen haar moeder in het ziekenhuis lag, die daar op dat moment in kritieke toestand verbleef.
Ook daarna zijn wij enorm geholpen door een andere vriendin van ons Yoko Watanuki die in alle perioden zeer veel zaken voor ons heeft gedaan. Al deze mensen zijn wij natuurlijk de rest van ons leven buitengewoon dankbaar.
Sindsdien weten wij dat haar biologische vader Touki Okada heet, in 1894 is geboren en afgestudeerd is in de Engelse letteren aan de Universiteit van Tokyo in 1918. Hij is in 1986 overleden op 92 jarige leeftijd en gedurende de oorlog was hij als Attaché de hoogste bestuurder beast met cultuur en onderwijs op Midden Java en gelijkgesteld met de rang van Kolonel.
Er zijn nog 4 dochters van hem in Japan woonachtig, dus halfzusters van Mary.Het contact met hun verloopt uiterst stroef. Men wil de familie hierbuiten houden, maar wij mogen wel alles vragen.
Opmerkingen
182