Het ontstaan van Pasar Malam Asia

[ICM redactie]

Het ontstaan van Pasar Malam Asia

Zo'n 35 jaar geleden vond Restauranthouder en Organisator S.Ali uit Stein Limburg, getrouwd met een indisch meisje Elizabeth Bouhuys te Medan, dat er weinig aandacht werd besteed over de aziatische culturen in Nederland. Met hard werken als kleermaker, machine bediende in duitsland tot kelner, heeft de heer Ali een Restaurant geopend genaamd Restaurant Sumatra.

Naast restauranthouder is hij in 1977 begonnen met het organiseren van een zijn eigen Pasar Malam te Geleen. De overgenomen locatie van de V.I.N. (Vrij Indische Nederland) werd bij uitstek geschikt voor de feestelijke ontmoeting van autochtone en allochtone inwoners en/of bezoekers. Wegens het succes in het zuiden van het land, vond hij dat het aantal locaties uitgebreid moest worden. Er moest (behalve met de naam) niet alleen gerefereerd worden aan Indonesië, maar aan heel Azie. Hierdoor is de naam Pasar Malam Asia ontstaan. 2007 is dus het 30e Pasar Malam Asia seizoen en dat wordt gevierd op bijzondere wijze. Pasar Malam Asia of de Pasar van Ali staat inmiddels bekend omdat het de 'lading' ook geheel dekt. Inmiddels komen er ook veel mensen uit bijvoorbeeld Zuid Amerika en andere tropische landen die tot zijn bezoekers en standhouders gerekend worden. In eerste instantie geloofde niemand in S. Ali, maar wegens zijn doorzettingsvermogen is het succes wat begon in het zuiden van het land toch verspreid naar meerdere gemeentes, zoals Rotterdam, Maastricht, Assen, Eindhoven, Tilburg, Breda, Leeuwarden, Groningen en Winschoten. De meesten noemen hem nu de grootste organisator van Pasar Malam in Nederland.

Pasar Malam Asia Organisator S. Ali Lid in de Orde van Oranje Nassau Op dinsdag 6 februari heeft burgemeester drs. A.C. Barske - in naam van Hare Majesteit de Koningin – een Koninklijke Onderscheiding, t.w. Lid in de Orde van Oranje Nassau uitgereikt aan de heer Selamat Ali. De heer Ali heeft deze Koninklijke Onderscheiding gekregen vanwege zijn jarenlage inzet voor het behoud van het Indonesisch cultureel erfgoed in Nederland, door middel van o.a. het organiseren van Pasar Malams in het land. De onderscheiding werd uitgereikt op het huisadres van de familie Ali, in het bijzijn van familie, vrienden en trouwe standhouders.

S. Ali is enkele tientallen jaren zeer actief geweest om de Indonesische cultuur in Nederland hoog te houden. Samen met zijn lieftallige echtgenote Mw. E. Ali-Bouhuys begon hij met het organiseren van een Pasar Malam in Geleen en later startten zij samen het eigen restaurant ‘Sumatra’ in Stein. Daarnaast heeft hij zich altijd verdienstelijk gemaakt voor verscheidene instanties in Indonesië (waaronder goede doelen op het eiland Sumatra). Ook is hij een graag geziene standhouder op de Pasar Malam Besar in Den Haag, en op de pasars in Hengelo en Arnhem, alwaar men in de rij staat voor zijn beroemde MARTABAK. Mede door zijn jarenlange inspanningen als organisator, is het fenomeen Pasar Malam Asia uitgegroeid tot een bijzonder evenement. Met heel zijn hart en ziel, leidde hij (samen met zijn Elly en zoon James) de pasar-karavaan door het land. Zo dragen zij bij aan het kweken van wederzijds respect tussen de autochtone en allochtone bevolking in onze unieke multiculturele samenleving. Het initiatief om hem in aanmerking te laten komen voor een lintje, kwam van standhouders Tonny en Hans Bijstra (HATOPA music-Nieuwegein), zij hebben vervolgens, met medewerking van een aantal loyale standhouders, de voordracht onderbouwd om zodoende S.Ali en E. Ali-Bouhuys te laten eren. Tonny Bijstra meldde aan zoon James: “Wij zijn dankbaar dat we S.Ali (en vrouw Elly) kunnen eren voor alles wat zij voor ons als standhouders en de Nederlandse samenleving hebben betekend”. De Historie van Pasar Malam Asia Velen vragen zich af waar toch die Pasar Malam vandaan komt. En maar weing weten, dat die al bijna 200 jaar geleden is ontstaan . . . Indonesië was rond 1800 al heel lang een kolonie van Nederland. Het werd toen Nederlands Indië genoemd. Maar onderling Europees gekissebis en politieke turbulentie was oorzaak, dat Groot Brittanië daar het bewind van Nederland overnam, van 1811 - 1816. Sir Stamford Raffles werd door de Engelsen als bewindhebber of Gouverneur over dat uitgestrekte eilandenrijk aangesteld. Een waarlijk groot man, met buitengewoon veel interesse voor dat immense gebied. In die relatief korte bewindsperiode bracht hij vele zaken tot stand, die niet alleen bedoeld waren als roof, uitbuiting, gewin en meer van dat soort toch onfrisse zaken, die wij nu heel braaf als kolonialisme betitelen. Onder meer vond Raffles, dat het zakenleven nodig een oppepper goed kon gebruiken en hij gaf één van zijn officieren, ene kapitein Cambier de opdracht om in Batavia (ook toen al de hoofdstad) een evenement te organiseren, waarbij handel en industrie zich kon manifesteren op een soortement ontmoetingsbeurs, waarbij ook de bevolking zoveel mogelijk betrokken zou moeten worden. Kapitein Cambier toog aan de slag en er ontstond een combinatie van een fancy-fair, een pasar malam en een kermis, een evenement dat een maand duurde, om ook mensen van andere steden de gelegenheid te bieden die feestelijke gebeurtenis te bezoeken. Dit alles vond plaats op het toenmalige Koningsplein en duurde iedere dag van 18.00 tot circa 23.00 uur. Dit plein had een afmeting van één kilometer in het vierkant en was min of meer de voortuin van het paleis van de Gouverneur. De naam Cambier werd spoedig gemeengoed en korte tijd daarna heette het Koningsplein dan Gambir. En, dat enorme evenement werd alras Pasar Gambir genoemd. Het treinstation dat zich aan de oostkant van dat plein bevond/bevindt) bijvoorbeeld, heette/heet Setasiun Gambir. Toen Nederland in 1816 weer de zeggenschap over het eilanderijk herkreeg, werd dat evenement gewoon voortgezet en wel gedurende de maand augustus. Koningin Wilhelmina verjaarde op 31 augustus en die datum was tevens het einde van de Pasar Gambir, de datum waarop dan het grote Oranje-bal werd georganiseerd. Gezien de ook toen al toch enorme afstanden, werden op meer plaatsen op het eiland Java soortgelijke evenementen georganiseerd. Maar die konden natuurlijk niet ook Pasar Gambir worden genoemd. En gelet op de openingstijden kwam toen de naam Pasar Malam in zwang. Pasar is het Indonesische woord voor Markt en Malam is het Indonesische woord voor avond, en vermoedelijk bestaat die naam al sind 1817. Ziedaar -in het kort- de geschiedenis van de Pasar Malam. De beroemde journalist/schrijver/publicist Tjalie Robinson was hier in Nederland de eerste, die vond, dat een soortgelijke gebeurtenis ook hier in Nederland een plaats moest krijgen en zo begon hij in -uiteraard- Den Haag in 1958 met een dergelijk evenement. De eerste Pasar Malam in Nederland. De naam van Tjalie Robinson (pseudoniem voor Jan Boon) verdient het dan ook als onlosmakelijk te zijn verbonden aan de Pasars Malam hier in Nederland. En al gauw bleek dat idee goed aan te slaan in Nederland, want momenteel kent zowat iedere grote stad zeker en vele, vele kleinere steden eveneens een "Pasar Malam", of wat daarvoor mag doorgaan.