Een weggemoffelde massamoord in Indië Door: Louis Zweers
Louis Zweers promoveerde op 17 augustus 2015 op de rol van de media tijdens de periode van de koloniale oorlog (1945-1949) in voormalig Nederlands-Indië. In dit artikel verwoordt hij zijn afschuw van de rol die Nederland gespeeld heeft met betrekking tot de onderbelichting van de moord-partijen door Indonesische milities op Nederlandse en Nederlands-Indische burgers, die terecht zouden moeten worden gerekend tot de categorie oorlogsmisdaden.
De redactie plaatst dit stuk van Louis Zweers als inleiding op het grote artikel dat hierna komt en de gruwelijkheden van de beruchte Bersiap-periode belicht. Wij vinden dat het de hoogste tijd wordt om iedereen ervan te doordringen dat niet slechts de Nederlandse militairen in die periode zich misdragen hebben, maar dat ook van Indonesische zijde er een regelrechte tendens was om alle Nederlandse en Nederlands-Indische mensen op de meest gruwelijke wijze “een koppie kleiner te maken”, mannen, vrouwen en kinderen zonder uitzondering. Wij hopen dat de aandacht hiervoor door de andere Indische media zal worden opgepakt teneinde: 1. Deze onderbelichte feiten aan het daglicht te brengen en 2. Aan te tonen dat aan beide zijden afschuwelijke daden werden gepleegd, waarbij wij ons zelfs afvragen of de handelwijze van de Nederlandse militairen niet deels het gevolg was van de bloedige moordpartijen, door Indonesische milities gepleegd. De redactie van NICC Magazine ondersteunt dan ook volledig de bij veel mensen ontstane behoefte naar een gedegen onderzoek naar de gebeurtenissen in die periode, mits dit op waarheidsvinding gebaseerd is en eenzijdigheid uitsluit. De redactie.
Massamoord op Indische Nederlanders onderbelicht
In de meeste publicaties ligt de nadruk vooral op de oorlogs-misdaden die door de Nederlandse militairen in Indië in de periode van 1945 tot 1949 zijn gepleegd. Het is opmerkelijk dat er zo weinig wordt ingezoomd op de oorlogs-misdrijven die in diezelfde periode van Indonesische zijde zijn gepleegd. Waarom is de massa-moord op Nederlanders en Indische Nederlanders (maar ook op Chinezen) in de Nederlandse media en geschiedschrijving zo enorm onderbelicht?
Na de Japanse capitulatie en het uitroepen van de Indonesische Republiek op 17 augustus 1945, ontstond een chaotische situatie. Vanaf het najaar van 1945 tot het voorjaar van 1946, de zogeheten Bersiap-periode, zijn vele duizenden weerloze burgers door ongeregelde Indonesische strijd-groepen op vaak afschuwelijke wijze vermoord. De haat van de Indonesische revolutionairen, veelal jongeren, aangewakkerd door de Japanse propaganda en indoctrinatie tijdens de bezetting van Indië maar ook door de worde over de vooroorlogse koloniale repressie, werd voornamelijk geprojecteerd op de (Indische) Nederlanders, maar ook op Ambonezen en Chinezen, die men als pro-Nederlands beschouwde.
Grove schendingen van mensenrechten
Het zijn dan ook met name de buitenlandse historici (zoals William Frederick) die voor het eerst hebben gewezen op het genocidale karakter van dit optreden. Wat later stelden Herman Bussemaker en Willy Meelhuijsen, historici en tevens ervaringsdeskundigen, hun boeken over de Bersiap-periode samen. Helaas hebben hun boeken relatief weinig aandacht opgeroepen, behoudens in eigen kringen. Het is ironisch dat Nederland zich nooit druk heeft gemaakt over deze ernstige vormen van mensenrechten-schendingen.
Overigens zijn er heel weinig beelden van deze uitbarstingen van geweld gemaakt. En zonder beelden worden die afschuwelijke drama’s nauwelijks opgemerkt. De Nederlandse dagbladen schreven destijds wel artikelen, zonder foto’s, over het geweld, waarbij vooral geput werd uit Britse bronnen. Nederlandse fotografen en oorlogscorrespondenten waren nauwelijks aanwezig in Indië. In de foto-archieven zijn wel beelden van slachtoffers, die later in de massagraven aangetroffen werden terug te vinden. En er zijn ook verslagen van overlevenden. De laatste ooggetuigen zijn nu hoog-bejaard.
Deze oorlogsmisdaden speelden zich vooral af in de afgelegen binnenlanden van Java en Sumatra, en ook in de stedelijke enclaves die door de Britten dienden te worden beschermd. Nederlandse troepen hadden nog geen toestemming van het Britse interim-bestuur om op Java te landen. Recente onderzoeken (zoals van Dr. Abdul Wahid) komen uit op minstens dertig-duizend slachtoffers, inclusief duizenden vermisten.
Nabestaanden zwegen over hun ervaringen en hun pijn werd nooit erkend.
Etnische zuiveringen
Een voorbeeld is het verhaal van de Nederlandse familie Francken die op een onderneming in de bergen op Oost-Java woonde. Deze familiegeschiedenis is door Inez Hollander in haar boek Verstilde stemmen en verzwegen levens beschreven. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stierf vader Francken in gevangenschap. De andere gezinsleden overleefden ternauwernood de Japanse kampen. Vlak na de Japanse capitulatie is door het Rode Kruis een foto gemaakt van de broodmagere zussen Joke (13) en Willy (15) Francken in de openluchtkeuken van het zeer overbevolkte kamp Banjubiru op Midden-Java. De familie Francken werd met een konvooi naar de havenplaats Surabaya in Oost-Java vervoerd. Op 28 oktober 1945 werd dit konvooi, met vrouwen en kinderen, vlakbij het Brantas Hotel in Surabaya aangevallen door Indonesische milities. Ruim honderd (Indische) Nederlandse vrouwen en kinderen, inclusief hun Brits-Indische Gurkha begeleiders, werden vermoord. Joke en Willy Francken werden bij deze aanval afgeslacht. Zoon Harry en zijn moeder overleefden dit bloedbad en werden gerepatrieerd naar Nederland.
Ook de Chinese bevolkingsgroep had het zwaar te verduren. Zo werden de omgeving van Batavia en het achterland bij Medan etnisch gezuiverd door de Indonesische milities. De Britse kolonel Laurens van der Post beschrijft in zijn boek The Admiral's Baby het tragische voorval op de kleine Sunda-eilanden waar Indonesische strijdgroepen de hele Chinese gemeenschap van zo’n vijftien-honderd mensen uitmoordden.
Roep om onafhankelijkheid
Van der Post nam waar dat de komodo's de rottende lichamen van de slachtoffers opaten. Deze gebeurtenis heeft hem nooit meer losgelaten. Trouwens, deze afrekeningen vonden plaats nog voordat een Nederlandse militair voet op de Javaanse bodem had gezet. De Britten waarschuwden de Nederlanders dat de geest uit de fles was. De roep om onafhankelijkheid was niet meer tegen te houden.
Van der Post vreesde dat het bij een Nederlandse militaire inmenging tot grootschalig geweld zou komen en interpreteerde dit voorval als een symbolische waarschuwing voor de in zijn ogen onverzoenlijke Nederlanders.
Pas in maart 1946 arriveerden de eerste Nederlandse militairen. Daarna zou de geweldsexplosie met naar schatting zo'n 150.000 Indonesische slachtoffers (inclusief die van de interne Indonesische strijd) pas echt goed losbarsten. De Nederlands-Indische slacht-offers van de bersiap waren ondertussen vergeten.
De Volkskrant
ICM 20.9.2015
______________________________
Opmerkingen
400
Verkeerde foto
Zo is het helaas...een waardevolle bijdrage over de gang van zaken van toen!