EEN EENZAME INDISCHE MAN, door Han Dehne
Er kunnen in iemands leven in donkere dagen dingen passeren, die de dagen nog donkerder maken dan ze normaliter al zijn. Ik heb dat enkele jaren geleden ondervonden. U zult het wellicht niet aardig van mij vinden, dat ik deze trieste ervaring aan u vertel. Maar ik neem aan dat er nog genoeg prettige zaken op u afkomen in de komende tijd. Als u dit niet wilt weten, sluit dan uw ogen.
Een paar jaar geleden in 2012 heb ik een man ontmoet op het terras in de Spoorstraat waar ik bijna dagelijks een uurtje ben te vinden. Hij was gepensioneerd van de spoorwegen en was niet afkomstig uit Den Helder. Hij koesterde de hoop nog lang van zijn pensioen te mogen genieten.
Hij was een eenzame man. Gescheiden van zijn vrouw en zijn 2 kinderen waren al getrouwd en woonden in het buitenland. Toen ik hem ontmoette, was hij op zoek naar een kamer om te wonen.
Hij was neergeslagen en ik bespeurde een zekere onrust in hem. Een kamer zoeken is geen prettig werk, redeneerde ik bij mijzelf en zo verklaarde ik zijn nare bui.
Kort daarna kwam één van mijn kennissen naar mij toe en zei: "jij ontvangt geregeld Indische tijdschriften, is het niet? Kun je er een paar missen". Natuurlijk zei ik en prompt ging ik een paar tijdschriften brengen aan de Binnenhaven, waar hij een kamer had gevonden. Ik stopte alles in de brievenbus. Mijn kennis liet ook weten dat het met hem "nogal" ging. Eigenlijk was hij een zielig geval. Zijn kinderen ver weg in het buitenland en van zijn vrouw gescheiden. Hier in Den Helder kende hij maar weinig mensen. Ik nam mij dan ook voor om hem eens te gaan bezoeken.
Een kleine week later kreeg ik een telefoontje met de mededeling dat ik geen tijdschriften meer hoefde te brengen. "Hoezo, is hij weer vertrokken? Nee, hij is zwaar ziek geworden; het is een dubbele longontsteking en hij wil niet opgenomen worden in het ziekenhuis. Eén dag later zat ik aan zijn bed, in een huurkamer zoals er duizenden bestaan en dus overbodig om het interieur te beschrijven. Op een kastje stond een foto van zijn kinderen. Hij ademde moeilijk en zijn toestand was in mijn ogen hopeloos. "Wil ik je kinderen een bericht sturen? vroeg ik. Nee, laat maar, zei hij mat" Heb je helemaal geen familie meer in Nederland? Het bleef even stil. "Wij zijn niet zo familieziek na de oorlog is alles uiteen gevallen" bracht hij er met moeite uit.
Je kan zeggen dat Ambarawa daarvoor heeft gezorgd. De rest van zijn verhaal liet hij weg, maar ik proefde de oorlog in hem. Even later kwam er een verpleegster van de thuiszorg en die vertelde dat hij nog een getrouwde zuster in Nijmegen had wonen, maar daar kwam hij nooit. Allerlei beelden kwamen bij mij op, maar wij zijn niet de regisseurs van ons eigen levensspel, maar in dit geval werd op het slot wel een heel zwaar accent gelegd. Het bleef verder stil in de kamer. Zijn ademhaling was moeilijk en zijn vingers trokken aan zijn dekbed en zijn ogen zochten de wanden af. In de nacht daarop is hij overleden. Er was een verpleegster of iemand van de thuiszorg bij. Een vreemde had zijn ogen gesloten en zijn handen op het dekbed gekruist.
De volgende ochtend hoorde ik de bijzonderheden. Zijn zuster was gewaarschuwd en was de vorige avond gekomen. Hij had haar niet herkend; gelukkig maar. Hij heeft niet hoeven zien dat zij volkomen onverschillig en zonder spoor van ontroering aan zijn sterfbed had gestaan. Het was vreselijk, vertelde de verpleegster. Ze verontschuldigde zich dat ze in jaren niets van hem had gezien of gehoord, maar.....het was toch haar bloedeigen broer? Heeft ze nog iets gevraagd, vroeg ik. "Of er geld was voor de begrafenis...........Nee hoor"......even later was ze weer vertrokken. Ze had een dagretour genomen. Op het kastje stond nog steeds het portret van zijn kinderen.
Ik had het gevoel dat zijn gezicht er naartoe gewend lag. In mijn gedachten leeft hij nu voort als een eenzame man. Ik hoop maar dat er niet zoveel anderen zijn die ook zo eenzaam zijn en dat er altijd mensen zijn die oog en aandacht hebben voor die mensen die maatschappelijk gezien uit de boot vallen.
Opmerkingen
52