60 jaar Molukkers in Nederland
In 1951 kwam een grote groep Molukkers met hun gezinnen naar Nederland. Nu, zestig jaar later, blikken we terug op deze geschiedenis en tevens vooruit naar de toekomst. De gedeelde geschiedenis van Nederlanders en Molukkers gaat terug naar de tijd van de V.O.C. De Molukken immers, waren de specerij-eilanden, waar de waardevolle kruidnagel en muskaatnoten vandaan kwamen. De Molukkers stonden bekend om hun trouw aan de Koloniale overheid. Velen van hen dienden dan ook in het K.N.I.L of vervulden overheidsfuncties. Velen verloren hun leven in de strijd tegen de Japanse bezetter. Toch is er ook een andere kant, want tijdens de politionele acties vochten vele Molukkers aan de kant van het Indonesische strijders.
Na de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 kwamen veel Molukkers in een dilemma. Ze moesten kiezen tussen demobilisatie en de overstap naar het Indonesische leger. Echter de laatste mogelijkheid was na de proclamatie van de Republiek der Zuid Molukken op 25 april 1950 niet langer een optie. Uiteindelijk werd besloten om de gehele groep naar Nederland over te brengen, waarbij alle partijen ervan overtuigd dat dit verblijf in Nederland een tijdelijke oplossing was. Al gauw werd duidelijk dat dit anders uitpakte.
In de maanden maart tot en met juni 1951 kwamen ruim 12.500 Molukkers met schepen naar Nederland. Verreweg de meeste mannen dienden in het Koninklijk Nederlands Indische Leger of waren bij de Marine. Bij aankomst werden zij uit de dienst ontslagen en werden met hun gezinnen ondergebracht in kampementen en woonoorden, verspreid over een aantal Nederlandse provincies, zoals Friesland, Drenthe, Brabant en Limburg. Bij aankomst waren de Molukkers staatsburgers van Indonesië, hoewel velen zich burgers voelden van de RMS. Tegen het einde van de jaren ’50 waren de meesten statenloos geworden. Vandaag de dag heeft de overgrote meerderheid de Nederlandse nationaliteit. Een kleine groep is nog steeds Indonesisch staatsburger en een kleine minderheid is nog steeds statenloos.
Na eerst een decennium in kampementen en woonoorden te hebben geleefd, werden ze vanaf het begin van de 60er jaren vaak et dwang verspreid over Molukse wijken over geheel Nederland. Soms ontaardde dit in gewelddadige confrontaties, maar ver het algemeen waren ze blij dat ze in betere woonomstandigheden terecht kwamen. Inmiddels woont meer dan de helft van de nu ruim 45.000 Molukkers buiten die speciale woonwijken.
Er heeft tussen de Nederlandse overheid en de Molukkers altijd een sfeer van wantrouwen bestaan, die vaak ontaardden in geweldsconflicten, die zich vooral in de 70er jaren kenmerkten door de kapingen en gijzelingen. Deze veroorzaakten in de Nederlandse maar ook in de Molukse samenleving tot grote spanningen. Echter in de jaren ’84 en 85 vond een omslag plaats, waarin gezamenlijk naar oplossingen van de conflicten werd gezocht. Veel Molukkers keerden zich af van het RMS-ideaal en er ontstonden zelfs initiatieven voor ontwikkelingssamenwerking met de bevolking op de Molukse eilanden
Mede om een beter begrip te creëren over de geschiedenis van de Molukken en de Molukkers in Nederland, zal dit jaar een nieuw geschiedenisboek verschijnen. Hierin worden de belangrijke historische gebeurtenissen in de Molukse geschiedenis behandeld tussen 1450 en 1950. Tegelijkertijd is een speciale website gelanceerd waarin mogelijkheden worden geboden om meer illustraties, kaarten, grafieken en tijdbalken in een interactieve manier te presenteren, met daaraan toegevoegd film- en geluidsfragmenten. Bovendien kunnen scholieren allerlei lesbrieven met tal van bijbehorende lessuggesties downloaden.
De indeling van het boek en de website sluit aan bij de huidige indeling van historische perioden die tegenwoordig in de geschiedenislessen gebruikt worden. Door gebeurtenissen in de Molukse geschiedenis te ordenen volgens chronologie en thema’s, wordt het voor leerkrachten en docenten gemakkelijker gemaakt om de stof in het boek en de website ook daadwerkelijk te gebruiken.
De herdenking 60 jaar Molukkers in Nederland zal dit jaar gepaard gaan met een groot aantal evenementen en festiviteiten. Meer informatie hierover kunt u vinden op de website: www.60jaarmolukkers.nl
Opmerkingen