Specerijen van Indonesië: Kaneel
Kaneel is een van de vier zogenaamde fijne specerijen die al vrijwel vanaf het begin van de VOC tot de vaste handelswaar behoorden. Overal ter wereld wordt kaneel gebruikt als keukenspecerij. In veel Aziatische landen, met name in China, wordt kaneel reeds duizenden jaren gebruikt als geneesmiddel. Rond 2800 jaar v. Chr. Wordt het al genoemd in het kruidenboek van de Chinese keizer Shennung en ook in het oude Egypte en in andere streken in het Midden Oosten was kaneel al bekend.
Foto - De kaneelboom, waarvan de binnenbast van de jonge scheuten gebruikt worden
Vaak werd hei daar gebruikt in parfums. In India wordt het veelvuldig toegevoegd aan het mengsel waarvan wierook wordt gemaakt. Ook in de Bijbel wordt kaneel genoemd en zo hoog gewaardeerd dat het als een waardig geschenk aan koningen en andere hoogwaaardigheids-bekleders wordt gegeven. Ook werd het in de tijden van Mozes gebruikt als toevoeging aan zalfolie voor de Tabernakel (Exodus 30: 23-25).
In oude geneeskunsten werd kaneel vooral gebruikt als stimulerend middel bij de spijs-vertering en darmverstoppingen. Ook bij nierproblemen en bij aandoeningen aan de urinewegen werd het vaak met succes toegepast. Kaneel is vanouds een medicinaal toevoegingsmiddel dat de levensvitaliteit sterk verhoogt.
foto - Kaneel voordat het gedroogd is
Onderzoeken hebben aangetoond dat kaneel tevens een belangrijk middel is bij de bestrijding van kankerweefsel en stopt het de vermeerdering van schadelijke bacteriën in het lichaam. Omdat in kaneel ook conserverende stoffen zitten, kan het in het lichaam helpen tegen ziektes die met schimmelvormingen te maken hebben, zoals ‘candida’. Op het moment wordt er uitgebreid onderzoek gedaan naar de relatie van kaneel tot diabetes. Men heeft
foto -Oude prent van arbeiders bezig met het “schillen” van de kaneel
al ontdekt dat stoffen die in kaneel zitten, de vorming van hoge bloedsuikers tegengaan. Aan de universiteit van Kopenhagen wordt onderzocht dat kaneel een belangrijke bijdrage levert aan pijnbestrijding bij artrose. Men heeft geconstateerd dat bij gebruik van kaneel in combinatie met honing door bijvoorbeeld yoghurt of muesli, de pijneffecten bij artrose na een week bijna verdwenen zijn. In veel andere landen, waaronder in Nederland, wordt artrosepatiënten verteld dat ze “er maar mee moeten leren leven.....” en worden pijnstillers voorgeschreven. In Canada is ontdekt dat gebruik van kaneel in dagelijkse gerechten bijdraagt aan
foto Kaneel in pijpjes en als poeder
verbetering van het geheugen en de concentratie bij kinderen. Al met al kan gerust worden beweerd dat kaneel een “superspecerij” is, waarvan de werking nog niet half is ontdekt. Weliswaar is kaneel tegenwoordig ook als supplement verkrijgbaar, maar dat streeft waarschijnlijk zijn doel voorbij. Het is namelijk nog niet aangetoond dat dit werkzaam is. In ieder geval wordt zwangere vrouwen afgeraden om dit als supplement te gebruiken en om kaneel in beperkte mate bij de bereiding van het dagelijkse eten te gebruiken.
De kaneelboom groeit uitsluitend in een tropisch klimaat en dan ook nog liefst in de kuststreken. De boom wordt twee tot drie keer per jaar gesnoeid en daarbij voorkomt men dat de boom te hoog wordt, wat de oogst bemoeilijkt. Als de boom zeven jaar oud is, kan hij voor het eerst worden “geschild”. Van de ca. 2 meter lange scheuten wordt de bast afgestroopt, waarbij de binnenbast van het schors gescheiden wordt. Die binnenbast rolt zich hierbij vanzelf op en wordt gedroogd. Bij het drogen verkleurt het van lichtgroen naar lichtbruin. De kaneelboom komt van nature voor in het kustgebied van Ceylon (nu: SriLanka). In de 16e eeuw werden deze gebieden veroverd door de Portugezen. Samen met de inheemse bevolking verdreef de VOC medio de 17e eeuw de Portugezen en voegden het toe aan het handels-monopoly van de Compagnie.
In de keuken wordt kaneel veel gebruikt als smaakmaker in zoete gerechten, zoals gebak en snoep-waren. De combinatie appel en kaneel, zoals bijvoorbeeld in een appeltaart is niet meer weg te denken. Ook het gebruik van kaneel in koffiesoorten (met name mokka) en in kruidenthee is bekend. In India en in de landen rond de Middellandse Zee wordt kaneel veel gebruikt bij het kruiden van vlees, vleeswaren en groentegerechten. Het is tevens een onderdeel van de meeste kerrie- en massalasoorten en vormt samen met komijn de ideale smaakcombinatie.
foto -De combinatie van honing en kaneel heeft een geneeskrachtige werking
De VOC ontving jaarlijks tussen de 0,6 en 1 miljoen pons kaneel. Het merendeel hiervan werd afgezet in Europa. In de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden bracht kaneel tussen de 2 en 3 gulden per pond op, wat in de 18e eeuw uiteindelijk opliep tot 8 à 9 gulden per pond. Men noteerde in de boeken als inkoopprijs: 25 cent per pond. De Heren van de VOC legden de vorstendommen van Ceylon een “schatting” op en dat garandeerde een levering van zo’n 125 ton kaneel per jaar in het begin. In 1796 werd Ceylon veroverd door de Engelsen en richtte de VOC zich nood-gedwongen tot het aanleggen van uitgebreide plantages in Indonesië, waar de kaneelboom bijzonder goed gedijde en liep de totale oogst op naar ongeveer 8000 ton per jaar.
______________________
Opmerkingen