HIROHITO
MAC ARTHUR: 1945: Masterplan en/of historische vergissing?
Nog voordat generaal Mac Arthur voet op Japanse bodem zette, had hij het bevel gegeven aan generaal Boner Feller om Hirohito en zijn gevolg te beschermen.(..)
Achter deze, voor een ieder nog onduidelijke beslissing, werd een groot strategisch (geheim) plan vermoed, dat terdege was voorbereid door met name de Verenigde Staten van Noord Amerika. De strikt geheime maar in eerste aanleg ook ondoorzichtige visites van de leden van de Amerikaanse generale staf aan hun Japanse collegae die op dat moment in de gevangenis zaten wezen op een groot plan die de Amerikanen coûte que coûte schijnbaar wilden uitvoeren.
Tegelijkertijd werd het Internationaal Tribunaal tussen september 1945 en het najaar 1946 ter voorbereiding op het Tokyo Tribunaal, zorgvuldig samengesteld met rechters uit die landen die onder de WOII hadden geleden en aan den lijve hadden ervaren.
De discussies barstten intern ondertussen in hevigheid los tussen de Internationale rechters en de aangesloten geallieerden en met name tussen de generaals die als opperbevelhebbers in de nasleep van WOII de orde (wel een van wereldformaat) moesten handhaven, over de schuldigheid van Hirohito.
Het masterplan van Mac Arthur c.s., had de Internationale rechters kennelijk min of meer overtuigd van het groot belang voor Japan zelf en de Wereld. Men kwam er niet echt uit met betrekking tot het lot van Hirohito.
Met betrekking tot het ‘’ontlasten’’ van de keizerlijke familie van oorlogsmisdaden, was bekend
dat zowel onder de Internationale rechters als historici (door onder meer Herbert Bix en John Dower) op heftige kritiek kwam. Zó overtuigd als het deed vermoeden in het begin was het nou weer niet. Deze kritische commentaren over en weer van rechters van het tribunaal en internationale historici zijn algemeen bekend en liggen in het publiek domein ter inzage.
Er waren niettemin verschillende en complexe zaken die aan de orde moesten komen, waar de geallieerden en de Internationale Gemeenschap zich in 1945 over moesten buigen en waar de onderlinge meningsverschillen (voor de buitenwereld) dienden te worden opgelost al dan niet uitgesloten.
De hoofdzaak ging om de hoofdschuldige in deze aan te wijzen, dan de schuldigen aan de uitvoering van de oorlog en de berechting van hen. Er was echter een kink in de kabel in de voorbereiding van het tribunaal en dat is dat a priori de Verenigde Staten een groot aandeel hadden door het lot van Hirohito en de zijnen vooralsnog buiten beschouwing te laten, gezien het masterplan dat Mac Arthur eveneens aan de overige geallieerden in strikte geheimhouding, later had onthuld.
Ook bij de overige geallieerden kwam het plan als een donderslag en ontstond heftige weerstand. Omtrent de positie van Hirohito en de zijnen dat de monarchale kwestie niet direct als hoofdzaak in het plan was opgenomen.
Maar de tijd was spelbreker en in de overtuiging, al ware dat (in dubio reo) het masterplan van Mac Arthur de beste oplossing bood en dat wellicht later Mac Arthur de kwestie van de monarchie alsnog aan de orde zou stellen, werd het masterplan( weliswaar onder geallieerde voorwaarden) respectievelijk spoedig tot uitvoering gebracht
Historisch geworden foto van het bezoek van Hirohito aan generaal Douglas Mac Arthur in de Amerikaanse ambassade in Tokyo; in de later bekend geworden ontmoeting,drie weken na de ondertekening van de capitulatie van Japan op het oorlogsschip de Missouri. (aug.1945)
De grootse plannen van Mac Arthur hielden in dat Hirohito zijn volledige medewerking moest verlenen aan een omvangrijk postoorlogs programma en uitvoering ervan voor Japan. Die verzekering kregen de Amerikanen van Hirohito in de later bekend geworden ontmoeting in de Amerikaanse ambassade, drie weken na de ondertekening van de capitulatie van Japan.
Dat voor Hirohito een vernederende gang moest zijn geweest (en geworden) was duidelijk:.. om naar de plaats te gaan van “de Reus (VS) die Japan (Hirohito) in zijn slaap wakker heeft gemaakt’’ (..) en de miscreant die de Reus van zijn zoete dromen had beroofd nu ter verantwoording te roepen’’
Voor Douglas Mac Arthur met zijn imposante statuur, stond een kleine man, diep buigend in traditionele en dwangmatige nederigheid. Zag de belichaming van het Grote Kwaad er zo uit?
Hirohito was kennelijk goed voorbereid op de ontmoeting met generaal Mac Arthur op de Amerikaanse ambassade; de rit maakte hij in de auto in zijn eentje. (slechts begeleid door één lid van de hofhouding, die overigens niet bij de persoonlijke ontmoeting aanwezig was)
Tijdens deze ontmoeting bood Hirohito aan om zich verantwoordelijk te stellen voor de oorlog. Voorbereid op het aanbod van Hirohito,werd het aanbod resoluut door Mac Arthur afgewezen, om de simpele reden dat het aanbod niet in het Masterplan paste.
Een Japanse verkeersagent en een Amerikaanse soldaat regelen het verkeer in Tokio tijdens de geallieerde bezetting. (foto uit een filmfragment) 1945/46
Deze ontmoeting ging echter vooraf aan een andere gebeurtenis die later in het vervolg van de discussies over de schuldvraag van Hirohito aan de orde kwam.
In maart 1946 kreeg admiraal Yonai (gevangengenomen en aangeklaagd voor oorlogsmisdaden) in zijn cel bezoek van de Amerikaanse generaal Bonner Fellers die Yonai vertelde dat ’’…het vande kant van Japan goed zou uitkomen indien de keizer niets te verwijten valt’’; waarop Yonai antwoordde: “..dat het dan een goede gelegenheid was om dat tijdens het proces te doen en dat de commandant van de aanval op Pearl Harbour Heidiki Tojo alle schuld op zich zou nemen.’’
Hierna werden alle bewijzen tegen Heidiki Tojo in allerijl verzameld door het team van Mac Arthur en paste precies in Mac Arthurs plan.
Vandaar dat het aanbod van Hirohito in die omstandigheid niet kón worden geaccepteerd.
De (Amerikaanse) geallieerden hadden Hirohito immers hard nodig om in die onzekere constellatie (eventuele) chaos en wanordelijkheden in het land te voorkomen en zeker gezien de, tegelijkertijd ontwikkelde Amerikaanse plannen (die overigens reeds operationeel waren) snel te kunnen uitvoeren. Het feit dat de Amerikanen om Hirohito’s medewerking hadden verzocht, betekende dat de Amerikanen Hirohito’s macht en invloed kennelijk nog aanzienlijk vonden en daarmee “de facto en de jure’’ Hirohito’s gezag erkenden. Er bestond vóór de oorlog immers slechts één autoriteit en gezag die de touwtjes in handen had en dat was Hirohito. Hij was voor de WOII volledig verantwoordelijk, naast de uitvoerenden van deze oorlog. Hirohito had voor het Tokyo-tribunaal moeten verschijnen om dat uit te leggen. Dat was helaas niet gebeurd. Een historisch vergissing van de eerste orde. De vrees van de Amerikanen dat er ongeregeldheden zouden ontstaan in het hele land wanneer Hirohito zou worden gearresteerd, gevangengenomen en berecht, was ongegrond, aangezien de overgrote meerderheid van de Japanse bevolking in 1945/46 in Hirohito de schuldige zag dat zij in deze desperate en armetierige situatie terecht was gekomen.
In het begin van de Amerikaanse bezetting van Japan, kwam er in Tokyo en andere steden tot plaatselijke rellen, waarbij ze leuzen tegen de bezettingsmacht scandeerden met geluiden als: ‘’…wij zullen ons nooit overgeven..’’(.) etc. Een paar fanatici probeerden daarbij de poorten van het keizerlijk complex zelfs open te breken. Men slaagde er zelfs in om de keizerlijke vertrekken te bereiken, waar zij, opgewacht door de keizerlijke garde in hechtenis werden genomen, na over en weer met steekwapens elkaar te lijf te gaan. Aangevuurd door een officier uit een van de reeds ontwapende legereenheden, kwam het tot ernstige schermutselingen, waarna de geallieerde legereenheden werden ingeroepen om bijstand te verlenen om er eind aan te aan te maken. Tijdens deze locale rellen poogden enkele Japanse hoofdofficieren (nog niet gearresteerd) een heuse greep naar de macht. Het waren incidenten, geëntameerd door de resterende Japanse militaire elite. In deze periode van verwarring was bekend dat sommige officieren en ook soldaten overigens Harakiri oftewel zelfmoord pleegden (een gruwelijke traditie afkomstig uit de tijd van het Shogunaat) toen bekend werd dat de keizer een (radio)rede zou gaan houden waarin hij de definitieve capitulatie van Japan zou uitspreken.
Maar de steun van de Japanse bevolking voor Hirohito was op dat ogenblik al minimaal en verfoeide, het voor hen, in letterlijke als figuurlijke zin, het “Onzichtbare Kwaad”. De Japanse bevolking leed. Het is een heel merkwaardige situatie die voor de buitenwereld vooralsnog en allesbehalve helder was.
Ten eerste heerste de overtuiging bij Hirohito omtrent de onvoorwaardelijkheid van de steun van de Japanse bevolking jegens hem. Ten tweede: het Masterplan van Mac Arthur, dat inhield dat de bescherming van Hirohito en de zijnen strict noodzakelijk was om het omvangrijke herstelprogramma zo snel mogelijk te kunnen uitvoeren. Zowel de vermeende steun van de Japanse bevolking aan Hirohito als de bescherming van hem door de Amerikanen, bestond geen enkele grond, behoudens dan dat dit laatste een wezenlijk onderdeel vormde van het Masterplan van Mac Arthur. De Amerikanen hadden en dachten eigenlijk aan zichzelf: hún plannen moesten worden uitgevoerd, zij het (later en in de loop van het proces) met bijzondere toevoegingen en fundamentele voorwaarden door de rest van de geallieerden.
In tegenstelling tot de WOI, waarbij de veroorzaker van de Wereldbrand, te weten het keizerrijk Oostenrijk en haar grootste medeplichtige en tevens bondgenoot Duitsland, eveneens een keizerrijk, degelijk de kop hadden gekost. In het Verdrag van Versailles in 1919, werd namelijk unaniem besloten dat de (Donau) monarchie van Oostenrijk werd afgeschaft met verregaande consequenties van dien: de verantwoordelijken: de keizer (cum suis) werd alle privileges en titels ontnomen. Voorts werden alle adellijke titels afgeschaft en bij wet verboden deze nog te voeren.
In het geval van keizerrijk Japan had de Verenigde Staten van Noord America het heft in handen, maar de procedure over de afschaffing van het Japanse keizerrijk werd om duistere redenen niet gevolgd, overeenkomstig de logica en in overeenkomst met historische Europese tradities. Ongetwijfeld waren de V.S. niet bij machte hierin een resolute houding aan te nemen en mistten zij de juiste
instrumentaria om monarchale kwesties als deze tot een goed einde te brengen. Een historisch vergissing ?
Er bestond immers geen enkel wezenlijk verschil tussen WOI en WOII en was voor de Wereld daarom geen dilemma.
De prioriteitenlijst voorzag de meest belangrijke operatie van het Masterplan van de Amerikanen en dat was de volledige en fundamentele( her)inrichting van het Japanse Staatsbestel inclusief de Staatsinrichting volgens democratisch model: (voorlopig werd de rol van de monarchie nog buiten beschouwing gelaten) te beginnen met een nieuw te ontwerpen Grondwet en de installatie van een Parlementaire Democratie met gekozen leden. Kortom een Sisyphusarbeid.
Men moet zich realiseren dat het voor de geallieerden een gigantisch karwei moest zijn geweest. Ten eerste werden de Japanners in het land zelf ontwapend, daarna de ontwapening van minstens 4 miljoen Japanse soldaten buiten Japan die elders in de wereld merendeels nog krijgsgevangen waren en die successievelijk moesten worden gerepatrieerd. Deze immense operatie moest binnen een bepaalde tijd gebeuren om eventuele excessen en repercussies in de betrokken gebieden waar Japanse militairen nog verbleven te voorkomen. Hiervoor hadden de Verenigde Staten alle mogelijke oorlogsschepen en koopvaardijschepen die nog ter beschikking waren zo goed en zo kwaad mogelijk ingezet. Vervolgens de algehele demilitarisering van Japan zelf en de indeling van dat land in bepaalde zones voor de internationale geallieerde troepenmacht ter handhaving van de orde met de VS als opperbevelhebber.
De voedselvoorziening voor de Japanse bevolking diende te worden geregeld, Daar werd toegezien op stricte naleving. Er bestonden zware straffen op misbruik en diefstal en die waren niet bepaald mals.
De overige geallieerden en de Internationale gemeenschap werden zeer onaangenaam verrast door het bericht (afkomstig van de Amerikanen), dat Hirohito bij de gratie van de Amerikanen als staatshoofd mocht aanblijven(!): Staatsbevoegdheden en/of bestuurlijke macht werden hem geheel en terecht ontnomen. Hier werd genade voor recht toegepast, hetgeen in de ogen van de Wereld een historische vergissing is en een schande blijft.
Voor sommige geallieerden was dat een behoorlijke aderlating en werkelijk onacceptabel. Hoogstwaarschijnlijk werden de Internationale gemeenschap, de Internationale rechters en de westelijke geallieerden in geheim over de specifieke bijzonderheden in bijzonderheden geïnformeerd van de toekomstplannen door de Amerikanen, nadat de keizer in alles zijn volledige medewerking had toegezegd.(Maar die medewerking was zoals men later constateerde überhaupt niet nodig geweest).
Dat er een politiek/economische strategie achter de Amerikaanse plannen zat, is evident, weliswaar met één agendapunt, waarvan doel, uitkomst noch vorm en uitwerking bekend waren.
De Amerikanen waren goed voorbereid met inbegrip van de positie van de keizer. Het was overduidelijk dat de plannen, constitutioneel, economisch en militair klaar lagen voor de toekomst van een land dat tot dan toe geen democratie kende.De controversiële Hirohito hadden de Verenigde Staten op de koop toe genomen.
De aap kwam uit de mouw in het masterplan: Japan moest hoe dan ook een economisch/kapitalistische buffer vormen tegenover het opkomende Communisme vanuit het Aziatisch vasteland (Rusland in het begin en later de opstanden in de dictatuur van China onder leiding van Sjang Kai Sjek, door fanatieke communisten onder leiding van Mao Tse Tung.)
Zowel Rusland (De Sowjet Republieken) als China hadden hun oog al laten vallen op een paar gebieden ten oosten van het Aziatisch Continent. En hiertegen diende een krachtig antwoord komen van de Vrije Wereld meende de V.S. c.s. Ze hadden gelijk gekregen: 6 jaar later (Mao Tse Tung kwam als communist aan de macht) en de Koreaanse Oorlog was in alle hevigheid op het schiereiland uitgebroken.
Februari 2013-02
PJOTR. X SICCAMA
Opmerkingen