Indische begroeting: ‘En jongen, heb je al gegeten?’
door Wouter Muller
Ik mag weer mijn gitaar en mijn koffers pakken voor een muzikale tournee in Java en Bali. Enige opwinding maakt zich al wat meester van mij, want ik ga weer naar mijn geboorteland. Dat land dat eigenlijk niet meer bestaat, want het voormalige Indië lijkt in veel opzichten niet meer op het huidige Indonesië. Niet voor niets dichtte Willem Wilmink: “Wil iemand weten waar Indië nog ligt? Tussen Duitsland en de duinen, tussen Assen en Maastricht”. In twee zinnen gaf hij aan dat Indische Nederlanders die destijds hun toevlucht zochten in Nederland hun geboorteland niet achter lieten, maar met zich meenamen naar ons land. Die culturele verhuizing is nog altijd voelbaar onder de betrokkenen. Zichtbaar tijdens pasar malams, maar meestal in eigen kring gedeeld met herinneringen en Indische gewoonten.
Zo herinner ik mij hoe mijn oma als ik in mijn jeugd bij haar ging logeren, mij altijd begroette met de woorden: “En jongen, heb je al gegeten?” En ook al zei ik ‘Ja, Oma’, dat hielp niet. Er moest eerst gegeten worden.
Tijdens een symposium vertelt de directeur van een Nederlands bedrijf in Indonesische producten over zijn ervaringen met vergaderingen in Nederland en Indonesië. In ons land een keurige vergaderzaal, laptop en beamer, kopje koffie als welkom, dan beginnen met de agenda. Van opening en mededelingen tot en met rondvraag en sluiting. Nog even een frisje en dan snel naar de volgende afspraak.
Hoe anders waren zijn ervaringen in Indonesië. Bij aankomst op het vliegveld wordt hij opgewacht door een onbekende met een bord waar zijn naam en firma op staat.
Bij de begroeting (‘heeft u een goede vlucht gehad?’) volgt direct de vraag: ‘En heeft u al gegeten?’ En ook al zegt hij ‘ja, in het vliegtuig’, dat helpt niet. Hij wordt eerst meegenomen naar een restaurant. En onderweg naar de vergaderplaats wordt nog een keer aangelegd voor een hapje en drankje. De gesprekken gaan over alles, behalve over zaken. Over vakantie, over familie, over kinderen, over muziek. De vergaderingen verlopen ook vrij informeel, worden steevast afgesloten met weer ergens een etentje en de afspraak dat de besproken punten wel per email verstuurd worden.
Het gevoel van de directeur dat hij eigenlijk voor niks is gekomen blijkt misplaatst. Terug in Nederland merkt hij dat er prima zaken zijn gedaan. Zijn eigen verklaring hiervoor is dat al die etentjes, al die gesprekken over alles behalve waarvoor hij kwam, als voornaamste doel hebben om hem te leren kennen. Wie ben jij, ben je getrouwd, heb je kinderen, hou je van muziek? De Indonesische manier van zaken doen is eerst investeren in relaties, in vertrouwen. Als dat goed zit, komt het met zaken doen vanzelf wel goed.
Als ik straks in Indonesië ben zal ik dit ook weer ondergaan. Mensen ontmoeten met belangstelling voor jou. Eerst investeren in relaties en daarna wel verder zien. Helaas gaat het vaak anders, vooral in de politiek.
Zo wil de VVD vrijwel alle ontwikkelingshulp stopzetten. Zogenaamd omdat dat geen overheidstaak is, maar ik denk uit electoraal wantrouwen dat die hulp toch niets uithaalt. Wat een gemiste kans. Juist nu Indonesië groot belang hecht aan ons land als ‘gateway to Europe’, zoals de nieuwe Indonesische ambassadeur onlangs zei. Zij zei ook dat voor ons land Indonesië de ‘gateway to Asia’ kan zijn. Dat getuigt van visie en vertrouwen in de mogelijkheden en kansen die globalisering ons biedt. Indonesië opent zich voor ons land, waar de VVD zich steeds meer achter onze dijken terugtrekt. Misschien moet ik een afspraak maken met Mark Rutte en Stef Blok. Als ik ze zie meteen vragen: ‘En heren, hebben jullie al gegeten?’
Column gepubliceerd in de Twentse Courant Tubantia, 23 juni ‘12
De auteur is muzikant, componist en tekstschrijver
Opmerkingen