De Indische Kwestie.... Waar hebben we het eigenlijk over? Door: Jan de Jong
Voormalig Nederlands-Indië was tot de Tweede Wereldoorlog een welvarend en vredig land. De maatschappelijke verschillen waren toen niet anders dan die op de dag van vandaag. Natuurlijk waren er verschillen in sociale standen, maar die waren toen voornamelijk gebaseerd op het opleidingsniveau. En dat is nu nog altijd zo. Het koloniale beleid had gezorgd voor een prachtige infrastructuur en een land- en tuinbouw, onderwijs, mijnbouw, gezondheidszorg en rechtspraak van hoog niveau. En als er geen oorlog was gekomen, zou de honorering van de drang naar meer vrijheid en onafhankelijkheid zeker kansrijk zijn geweest.
Het bestuur
Dit prachtige eilandenrijk zo groot als van Schotland tot Turkije, werd bestuurd door zo’n 250.000 ambtenaren, die nauw samen-werkten met lokale gezagsdragers Zij zorgden voor rust en welvaart en optimale kansen voor sociale en economische ontwikkelingen. Uiteraard hebben zich hierbij enkele nare excessen voorgedaan, maar die waren niet frequent en niet structureel. De Republiek Indonesia heeft met diezelfde problemen te kampen. Maar helaas worden die excessen ten onrechte geplakt op Nederlanders die indertijd het land bestuurden. Als je zegt in Indië te hebben gewoond, hoor je al snel: “O, Eduard Douwes Dekker, Atjeh-oorlog, uitbuiting, enz.” Zelfs de politionele acties worden genoemd en daar droegen wij notabene helemaal niet de verantwoordelijk-heid voor. Want die lag in het verre Nederland. Met mijn hand op mijn hart durf ik te verklaren: “Het ambtenaren korps bestond vooral uit ijverige, zeer toegewijde en trouwe burgers.
De regeringsverantwoordelijkheid was af en toe best wel gecompli-ceerd. Meestal lag het zwaarte-punt bij de Gouverneur-generaal van Indië, maar soms had de regering in Nederland het laatste woord. Meestal werd gekozen voor een oplossing die voor de Nederlandse schatkist het voordeligst was.
Tweede Wereldoorlog
Toen brak de Tweede Wereld-oorlog ook in Azië uit. Pearl Harbour werd door de Japanners gebombardeerd. Na Amerika en Engeland wist ook Nederland niet hoe snel zij aan Japan de oorlog moest verklaren. En wij moesten op onze post blijven en zeker niet het land uitvluchten zoals de regering in Den Haag wel had gedaan.
Alle Nederlandse staatsburgers werden door de Japanners in kampen opgesloten en soms getransporteerd naar andere landen in Azië om daar als dwangarbeider bijvoorbeeld spoor-wegen aan te leggen, dwars door de jungle. Het leven in de kampen was verschrikkelijk slecht. Veel te weinig en te slechte voeding, erbarmelijke hygiënische omstandigheden, tropische ziektes en meestal zeer zware arbeid. Bij het minste of geringste werd je door de Jappen geslagen of zelfs gemarteld. Het leven voor de Indo-Europese staatsburgers die niet de kampen in hoefden (de Buitenkampers) was navenant.
Van een echte bevrijding was nauwelijks sprake
De Japanners hadden tijdens de bezetting de Indonesische bevolking wijsgemaakt dat zij hen kwamen verlossen van het koloniale juk. Indonesië moest onafhankelijk worden, zeiden ze, en de Nederlanders moesten het veld ruimen, goedschiks of kwaadschiks. De (vooral jonge) bevolking was zo opgejut, dat ze niet konden wachten om die “vuile kolonialen” zo snel mogelijk een kopje kleiner te maken. In opdracht van de geallieerden moesten de Japanners na de capitulatie de Nederlanders en Indische Nederlanders binnen de kampen houden en hen beschermen tegen de moordende bendes, die buiten de poorten de kolonialen stonden op te wachten. Door – zoals zo vaak – een mengelmoes van echte vrijheids-strijders en pure criminelen, vaak moeilijk van elkaar te onder-scheiden.
De jaren na de oorlog waren zeer chaotisch, bedreigend en dramatisch. Jaren van onderhan-delingen tussen Nederland en Indonesië volgden. Uiteindelijk werden alle Nederlandse staats-burgers gedwongen om naar Nederland te vertrekken. Wij werden eruit geknikkerd. En wij moesten alles wat er nog van ons bezit over was achterlaten. Na aankomst in Nederland bleek ook nog eens dat wij alle kosten van de overtocht, kleding en opvang zelf moesten betalen.
Bersiap: Fanatieke Permuda’s
Backpay en compensatie oorlogsschade
Het is gebruikelijk dat een land na de oorlog alsnog haar ambtenaren en militairen hun salarissen en pensioenen uitbetaalt. Maar er was weinig in de kas van Nederlands-Indië en de kosten waren hoog. Kortom, op dat moment was het niet de tijd om die betaling even te regelen. Alle andere geallieerde landen hebben na de oorlog hun ambtenaren en militairen WEL betaald, ondanks ook hun penibele financiële situatie. Zij beschouwden dit als een vanzelfsprekende ereschuld. Voor de Nederlandse regering sleept deze betalingszaak NA 70 JAREN NOG STEEDS VOORT. Het schandaal van de zogenaamde BACKPAY.
Daarnaast hadden de Nederlandse staatsburgers zo goed als al hun bezittingen en banktegoeden
verloren. Deze compensatie van oorlogsschade werd in Nederland geregeld met de Wet Materiële Oorlogsschade (WMO). Hier in Nederland werd deze schade van de eigen burgers (en met name die van de Joodse bevolking) zeer ruimhartig verghoed. Op een vraag van een toenmalig Kamerlid of deze WMO ook van toepassing kon worden verklaard op de Nederlandse staatsburgers en militairen in Nederlands-Indië, werd keihard geantwoord: “Daar hebben wij geen geld voor en dat valt bovendien buiten onze competentie”. Ook deze strijd om een rechtvaardige vergoeding van oorlogsschade loopt nog steeds door, na 70 jaren.
Het akkoord van San Francisco
Inmiddels hadden er zich twee kansen voorgedaan, waarbij Nederland zich BEWUST onttrok aan haar morele verantwoorde-lijkheid tot een fatsoenlijke behandeling van haar ambtenaren en soldaten.
Ten eerste: Toen Nederlands-Indië aan de Republiek Indonesia werd overgedragen, bij de onder-tekening van het soevereiniteits alkkoord, waren daar ook de verplichtingen in opgenomen om de ambtenaren te betalen. De Nederlandse delegatie was ervan op de hoogte dat Soekarno niet bereid en in staat was om aan die verplichting te kunnen voldoen. Na drie maanden had Soekarno dat verdrag al verscheurd. Nederland – en dat is schandalig – heeft nimmer de moeite gedaan om Indonesië te wijzen op de door haar aangegane verplichtingen. Zij heeft daarmee haar zorgplicht schromelijk verwaarloosd. .
Ten Tweede: Bij het Vredes-akkoord van San Francisco in1951 werd – onder zware druk van de verenigde Staten – toen bedongen dat Japan moest worden gespaard. Het land moest snel weer sterk gemaakt worden om te worden omgebouwd tot een rots in de branding tegen het opkomend Communisme onder leiding van Rusland. (hetzelfde gebeurde hier in Europa met Duitsland en om dezelfde reden) Dat betekende dat geallieerde landen, noch hun staatsburgers, claims konden indienen bij Japan. De landen besloten toen om zelf hun burgers te betalen. Nederland als enige besloot om dat NIET te doen. Als enig land heeft Nederland haar burgers na de oorlog NIET uitbetaald. Een unieke SCHAAMTELOZE UITZONDERING. En dit van een land dat prat gaat op haar hoofdzetel van vele Internationale Rechtsinstituten.
Het Gebaar, géén finale kwijting
Wat is er in de afgelopen 70 jaren eigenlijk bereikt? Er was een behoorlijk individuele zorg bij medische en psychische issues. Er is een compensatie gegeven voor de kille en koele ontvangst na terugkeer voor alle oorlogs-slachtoffers uit Europa en Indië, het zogenaamde Gebaar. Deze compensatie is door gemene (ambtelijke) manipulaties ver-draaid tot een zogenaamde FINALE OPLOSSING. Bovendien zijn wellicht vier opeenvolgende staatssecretarissen verkeerd voorgelicht door hun ambtenaren en dus hebben die vervolgens de Tweede Kamer verkeerd voor-gelicht. Dit is een politieke dood-zonde en daar brand je je vingers niet aan. Er zijn drie gedegen wetenschappelijke studies verricht door het Nederlands Instituut voor Oorlogs Documentatie (NIOD). Na het lezen van die rapporten kan men slechts tot één conclusie komen: WAAR GEEN WIL IS, IS GEEN WEG.
De belangen van de Indische gemeenschap worden behartigd door Het Indisch Platform (IP). Een delegatie van het IP heeft al 10 jaren regelmatig overleg met de Staatssecretaris van VWS en de leden van de Tweede Kamer. Pogingen van andere organisaties liepen in het verleden op dit punt allemaal op de klippen.
Nu de Indische Kwestie goed oplossen
De kernvraag is: Hoe komt het toch dat deze Indische Kwestie na al die jaren nog steeds niet is opgelost. Men hoeft de NIOD rapporten maar te lezen om tot de conclusie te komen dat dit gewoon niet mag bestaan. En een verant-woordelijke regering die haar zorgplicht serieus neemt, lost deze zaak snel op.
Het is een groot raadsel, waar toch die tegenstand vandaan komt Van welke Minister, partijleider, Kamerlid, (top)ambtenaar of adviseur....? Zo vaak is gebleken, dat wanneer er een wil is, er uiteindelijk ook een weg wordt gevonden, inclusief de benodigde fondsen. En wij spreken bij het IP over slechts enkele procenten van het totale bedrag dat de Nederlandse regering eigenlijk had moeten uitbetalen. Eén ding is in ieder geval duidelijk: Als deze zaak NU niet fatsoenlijk en definitief wordt opgelost, zal de schande zich voortplanten, nog vele decennia hierna en wel onder miljoenen betrokkenen en sym-pathisanten. Waarom, waarom...?
Onlangs is er na 70 jaar eindelijk een kleine doorbraak gekomen. Aan direct betrokkenen, de nog levende ambtenaren en KNIL-militairen wordt een eenmalige uitkering verstrekt ter grootte van € 25.000. Voor deze zeer kleine nog levende groep mensen een zeer welkome compensatie. Maar als de goedwillende en kundige secretaris Martin van Rijn bij het Kabinet niet meer kan lospeuteren dan dit schamele, dan moeten de weerstanden en/of taboes binnen regeringskringen, Kamerleden en ambtenaren toch wel heel erg groot zijn. WAAROM ? WAAROM ?
Jan de Jong
Voorzitter Stichting Vervolgings-slachtoffers Jappenkampen (SVJ). Lid onderhandelingsdelegatie IP
Opmerkingen