Bloemen bloeien in de woestijn Door: Joty ter Kulve
Als je de wreedheid en eindigheid van een Japans concentratiekamp aan den lijve hebt ondervonden dan heb je voor eeuwig ( je hele leven) een litteken op je ziel.
Een kleinigheid bijv. kan je hard treffen: een Japanse vriend, die je overigens goed kent, die in een telefoongesprek zo geïrriteerd en woest wordt, dat hij de telefoon op de haak smijt. Geen excuses aanbiedt, notabene, je bent ook nog dertig jaar ouder, alleen een klein mailtje met de woorden: “Tja wat wil je van mij, ik ben geen moeder Theresa of Gandhi”.
Op een dergelijk moment komt niet het verleden, het kamp alleen terug, maar dan vertegenwoordigt hij, dan handelt hij zoals de Japanners ons krijgsgevangenen behandelden. Met minachting, arrogantie als een minderwaardig soort onderkruipsel. En je kon niets terug zeggen, niets doen, je stond daar machteloos. Je dacht , had ik maar een geweer dan schoot ik hem in beide benen. Had ik maar zijn stok…. dan sloeg ik hem ook op zijn smoel. Dat betekende voor mij de oorlog. Het enige wapen dat je had: leren omgaan met al je negatieve gevoelens, al je haat voor die mannen met hun gespleten ogen. Die spraken in een taal, die jij niet kende, die de macht hadden je te breken, te verkrachten en te doden. Leren je niet te zeer te identificeren met al deze gevoelens. Het waren immers maar wolken die kwamen en gingen.
Nu zeventig jaar later begrijp ik hoe belangrijk en vormend deze jaren voor mij zijn geweest. De kunst van overleven: leren je negatieve gevoelens te beheersen.
Als ik dit mijn kinderen en klein-kinderen kan doorgeven, dan heb ik misschien niet voor niets geleefd in die lange oorlog. Drie jaar als je veertien bent is zo lang.
Als je dit leert en ondanks alles hoop blijft houden, dan verdwijnt ook de angst uit je leven en met de angst de conflicten. Achter elk conflict en elke oorlog zit angst.
Zijn Duitsland en Japan daarom kwaadaardige volken? Een vraag door Ian Buruma gesteld in zijn boek over de impact van de oorlog op Duitsland en Japan. Ik denk het niet; mensen zijn kwaadaardig niet volken.
In dit voor velen belangrijke herdenkingsjaar (70 jaar na WO II) kom ik voor mijzelf tot de conclusie: dat ik het geluk heb gehad al in de vijftiger jaren, kort na de oorlog, Japanners te ontmoeten. In een omgeving, die gericht was op verzoening tussen volken. Er was ruimte voor het ontdekken en leren omgaan met de wonden van een oorlog. Het was voor mij het begin van heling.
Nu in 2015 begrijp ik dat vrede niet iets statisch is. Iets wat je kunt vastleggen in verdragen en Instituten. Vrede, daar moet je voor vechten. Dat begint in jezelf.
Iemand zei eens tegen mij God heeft geen kinderen en klein-kinderen. Elke generatie opnieuw moet de weg naar vrede en gerechtigheid vinden.
Mijn kleindochter is nu net zo oud, achttien jaar, als ik was aan het eind van WO II. Zij is opgegroeid, met alles wat ik moest missen, veiligheid, goed onderwijs, ouders die je kunnen beschermen. En toch zal ook mijn lieve, lieve kleindochter haar weg door de woestijn gaan maken. Zo is het leven nu eenmaal en dan hoop ik dat zij net als ik de bloemen, die bloeien in de woestijn zal vinden.
29/7-2015 ICM
Opmerkingen
94