Uitgelicht Lilian Ducelle 1919 - 2013
De vrouwelijke stem van Indisch Nederland. Een strijdbaar leven in de geest van Tjalie. Een “angry old women”. Zomaar wat uitspraken die jarenlang in de pers gebezigd zijn en slechts op één vrouw kunnen slaan: Lilian Ducelle, die op 5 augustus 2013 overleden is.
Velen zagen Lilian Ducelle als ‘de vrouw van’ of ‘de vrouw achter’ Tjalie Robinson. Ik niet. Hoe geweldig mijn vader ook was – en dat was ie – voor mij was Tjalie de ‘man achter Lilian Ducelle’. Want terwijl hij als gevierd schrijver en boegbeeld van een kwart miljoen Indo’s volop in de schijnwerpers stond, zorgde mijn dappere moedertje in de coulissen vrijwel eigenhandig voor mij en m’n zusje Vivian. Ze naaide en herstelde onze kleertjes, stopte m’n sokken en stond klangs een drassig veld in de striemende regen naar m’n armzalige gevoetbnal te kijken. Ze deed me op pianoles, tot ik aangaf toch echt liever gitaar te spelen en ze er eentje voor me kocht van het schamele loontje dat ze verdiende bij de Sociale Verzekeringsbank.
’s Ochtend vroeg, na het smeren van onze boterhammen, stapte Lilian op lijn 13 om pas tegen de avond terug te keren. Vaak wachtte ik haar dan op bij de tramhalte en wandelden we al boodschappen doend terug naar huis, waar ik gitaar ging spelen en zij het avondeten kookte. Hoewel we geen cent te makken hadden, zorgde m’n moeder ervoor dat we in 1959 als eersten in de straat een televisie hadden. Een televisie waarop ik als jochie van zeven àlles mocht zien, dus ook de films voor 18 jaar en ouder, want Pipo de Clown, zei m’n moeder, was iets voor debielen.
Lilian Ducelle 1919 - 2013
Dit was het begin van de speech die Mark Boon hield bij de crematie van zijn moeder Lilian Ducelle, die in z’n geheel is afgedrukt in het septembernummer van de Moesson. Overigens is vrijwel de gehele editie van dit bekende Indische maandblad gewijd aan Lilian Ducelle. Een speech waaruit de pure liefde en absolute toewijding spreekt die Lilian in haar dagelijkse leven aan de dag legde. Toch kon ze ook hard zijn en licht ontvlambaar. Zoals Mark het verwoordde:
Qua temperament was Lilian een snelkookpan met een defect overdruk ventiel. Als iets of ioemand haar op welke wijze dan ook irriteerde, begon ze te sissen en voor je ’t wist ontplofte ze. En even verderop:
In Amsterdam smeet ze eens een wadjan vol nasi goreng met een grote boog vanaf de eerste verdieping door het openstaande keukenraam de ligusterstruiken in en in Den Haag joeg ze een ietwat drammerig sujet met misplaatste schrijversaspiraties haar kantoor uit, terwijl driehonderd A-viertjes afgekeurd manuscript hem om de oren vlogen. Lilian’s Kapitein Haddock temperament was tevens haar redding, want in tegenstelling tot mijn wijze, begripvolle vader, die alle kwaad van de wereld met de mantel der liefde bedekte, maar er intussen wel hoge bloeddruk en een hartkwaal aan overhield, brulde of schreef mijn moeder alle woede onmiddellijk van zich af en ging vervolgens rustig over tot de orde van de dag.
Lees verder in het Indisch maandblad Moesson van september 2013.
Antwoorden