(door Reinoud van den Berkhof)
Ieder jaar herdenken wij. Soms gaan wij daarbij zelfs terug tot meer dan 150 jaar geleden.
Wij staan stil bij ons slavernijverleden, de Tweede Wereldoorlog, de Bersiap, Auschwitz, de Japanse concentratiekampen, de politionele acties. De ene keer lopen wij diep in gedachten over een ereveld, een andere keer kijken wij naar de voorbij trekkende veteranen op hun herdenkingsdagen. Ook gedenken wij de Watersnood ramp of de vermissing van de bemanning van de O13 die niet terugkwam van haar laatste patrouillegang.
Hoe verschillend de herdenkingen qua karakter ook zijn, zij hebben alle te maken met pijn. En aan deze pijn zijn bijna altijd mensen geketend. Niet alleen de slachtoffers zelf, maar ook hun verwanten en nabestaanden. En hun omgeving, met name hun vrienden. Voor de vrienden is het omgekomen slachtoffer soms nog dierbaarder dan voor de familie. En de pijn nog heftiger.
...
Iedere herdenking gaat over pijn die mensen lijden. Veroorzaakt door medemensen wegens oorlogshandelingen, ongelukken of moordpartijen. Of door natuurrampen als aardbevingen, tsunami's, tornado's, lawines Of door technische rampen als vliegtuigongelukken, ontploffende fabrieken of opslagplaatsen. Er wordt overal ter wereld onnoemlijk veel pijn geleden. Niet alleen ten tijde van de catastrofes, maar ook bij het terugdenken daaraan. Vaak individueel, soms collectief via herdenkingen.
Iedere herinnering, iedere herdenking blijft pijn doen, hoe ver de oorzaak ook in het verleden ligt. De pijn blijft – hoe lang geleden ook veroorzaakt - voelbaar in je hart of tussen je oren. Of misschien zelfs in je genen. Soms voelt de pijn nog heel dichtbij en gaat het om zelf geleden pijn. Soms voelen wij als het ware de pijn van onze voorouders. Dat zijn een soort fantoompijnen, die daarom niet minder schrijnend kunnen zijn.
Soms lijkt het of de herinneringen en de herdenkingen wegzakken in ons bewustzijn. De wereldberoemde Vijfsterren generaal Douglas Mac Arthur sprak daar over: ”Old soldiers never die, they just fade away” Hij vertolkte deze gedachte in de vorige eeuw toen hij zich richtte tot het Amerikaanse Congres en zo afscheid nam van het Amerikaanse volk.
Dat is vaak het lot van pijnen uit het verleden. Zij zakken weg. Althans dat lijkt zo. Maar daar kun je niet van uitgaan, niet op rekenen. Want plots slaat de pijn in alle hevigheid weer toe en blijken de wonden nooit helemaal geheeld.
En dat is goed. Want de pijn mag nooit geheel over gaan. Wij moeten blijven herdenken en herinneren. Om ons bewust te blijven van wat helaas bij mensen hoort: pijn te lijden.
Ieder jaar herdenken wij. Soms gaan wij daarbij zelfs terug tot meer dan 150 jaar geleden.
Wij staan stil bij ons slavernijverleden, de Tweede Wereldoorlog, de Bersiap, Auschwitz, de Japanse concentratiekampen, de politionele acties. De ene keer lopen wij diep in gedachten over een ereveld, een andere keer kijken wij naar de voorbij trekkende veteranen op hun herdenkingsdagen. Ook gedenken wij de Watersnood ramp of de vermissing van de bemanning van de O13 die niet terugkwam van haar laatste patrouillegang.
Hoe verschillend de herdenkingen qua karakter ook zijn, zij hebben alle te maken met pijn. En aan deze pijn zijn bijna altijd mensen geketend. Niet alleen de slachtoffers zelf, maar ook hun verwanten en nabestaanden. En hun omgeving, met name hun vrienden. Voor de vrienden is het omgekomen slachtoffer soms nog dierbaarder dan voor de familie. En de pijn nog heftiger.
...
Iedere herdenking gaat over pijn die mensen lijden. Veroorzaakt door medemensen wegens oorlogshandelingen, ongelukken of moordpartijen. Of door natuurrampen als aardbevingen, tsunami's, tornado's, lawines Of door technische rampen als vliegtuigongelukken, ontploffende fabrieken of opslagplaatsen. Er wordt overal ter wereld onnoemlijk veel pijn geleden. Niet alleen ten tijde van de catastrofes, maar ook bij het terugdenken daaraan. Vaak individueel, soms collectief via herdenkingen.
Iedere herinnering, iedere herdenking blijft pijn doen, hoe ver de oorzaak ook in het verleden ligt. De pijn blijft – hoe lang geleden ook veroorzaakt - voelbaar in je hart of tussen je oren. Of misschien zelfs in je genen. Soms voelt de pijn nog heel dichtbij en gaat het om zelf geleden pijn. Soms voelen wij als het ware de pijn van onze voorouders. Dat zijn een soort fantoompijnen, die daarom niet minder schrijnend kunnen zijn.
Soms lijkt het of de herinneringen en de herdenkingen wegzakken in ons bewustzijn. De wereldberoemde Vijfsterren generaal Douglas Mac Arthur sprak daar over: ”Old soldiers never die, they just fade away” Hij vertolkte deze gedachte in de vorige eeuw toen hij zich richtte tot het Amerikaanse Congres en zo afscheid nam van het Amerikaanse volk.
Dat is vaak het lot van pijnen uit het verleden. Zij zakken weg. Althans dat lijkt zo. Maar daar kun je niet van uitgaan, niet op rekenen. Want plots slaat de pijn in alle hevigheid weer toe en blijken de wonden nooit helemaal geheeld.
En dat is goed. Want de pijn mag nooit geheel over gaan. Wij moeten blijven herdenken en herinneren. Om ons bewust te blijven van wat helaas bij mensen hoort: pijn te lijden.
Antwoorden