OPROEP
OP ZOEK NAAR DE 'STENGAN DIDONG' (=soldatentaal en verbastering van 'setengah dis donc'= halve Fransman m.a.w. Belg)
Ik werk aan een boek over de Belgen in het KNIL en ik heb hulp nodig! Met 24.300 waren zij de Belgen die tussen 1816 en 1930 gediend hebben in het Nederlands Oost-Indisch leger. Echter, toch vind ik maar weinig informatie over deze Belgen in ons Belgenland; het lijkt of men hen in hun vaderland collectief is vergeten!
Het waren dus niet zomaar enkelen, neen het was een behoorlijk aantal, zo ongeveer 20% van de Europese militairen in dienst van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger waren ooit van Belgische origine. Veel van deze Belgen zijn nooit naar hun vaderland teruggekeerd; ze stierven aan allerlei ziekten, of kwamen om tijdens één van de zovele militaire acties in de loop van de geschiedenis op de Indische archipel. Van hen die dit alles overleefden en na hun militaire verplichtingen hun heil en toekomst zochten in de burgermaatschappij, of die ‘bleven’ zoals gezegd werd, waren de Belgen (Walen en Vlamingen) percentueel groter in aantal dan bijvoorbeeld de Nederlanders. Van de Belgen ging (geschat) slechts een 25% ooit nog terug naar hun vaderland.
Bij de Nederlanders was de verhouding totaal anders, slechts 15 a 20 % bleef uiteindelijk achter in Indië. Natuurlijk had dit een reden, veel van de Belgen waren deserteurs uit het Belgische leger. En zij konden eenvoudig niet terug naar hun vaderland, daar wachtte hen de gendarmen, de krijgsraden en de militaire vestingstraf op; pas in 1909 met het aantreden van de kersverse humane Koning Albert I veranderde dit en werd aan deze deserteurs, gratie aangeboden.
Bij de Nederlanders was de verhouding totaal anders, slechts 15 a 20 % bleef uiteindelijk achter in Indië. Natuurlijk had dit een reden, veel van de Belgen waren deserteurs uit het Belgische leger. En zij konden eenvoudig niet terug naar hun vaderland, daar wachtte hen de gendarmen, de krijgsraden en de militaire vestingstraf op; pas in 1909 met het aantreden van de kersverse humane Koning Albert I veranderde dit en werd aan deze deserteurs, gratie aangeboden.
Voor velen onder hen was dit natuurlijk al veel te laat, de meesten waren al gepasporteerd/genaturaliseerd en verindischt zoals men dat noemde en wat belangrijker was, zij hadden in Indië met hun Indo-Europese of Inheemse levensgezellin een huishouden ‘op poten gezet’ of een familie gesticht.
Velen van deze Belgen trouwden na hun diensttijd met deze vrouwen. Het was dan ook niet zo verwonderlijk dat de Belgen voor de vaak arme Inheemse meisjes een betere en vooral een meer zekere partij waren dan de Nederlander, die na afloop van zijn diensttijd terugkeerde en haar met de kinderen in bittere armoede achterliet. Neen, de kleine Inheemse vrouw prefereerde de ‘stengan didong’, die bij haar en de kinderen bleef.
Velen van deze Belgen trouwden na hun diensttijd met deze vrouwen. Het was dan ook niet zo verwonderlijk dat de Belgen voor de vaak arme Inheemse meisjes een betere en vooral een meer zekere partij waren dan de Nederlander, die na afloop van zijn diensttijd terugkeerde en haar met de kinderen in bittere armoede achterliet. Neen, de kleine Inheemse vrouw prefereerde de ‘stengan didong’, die bij haar en de kinderen bleef.
Waarom deze oproep aan de Indische/Indonesische gemeenschap in Nederland? Wie onder jullie weet nog de naam van hun Vlaamse of Waalse stamvader, weet nog van waar in België hij afkomstig was. Gewoon de persoonlijke gegevens; data van geboorte, overlijden enz. Een klein persoonlijk verhaaltje mag best, het is mij vooral te doen om getuigenissen, dat er uit de verbintenis van die Vlaamse jongen ver van huis en dat Inheems of Indo-Europese meisje iets schoons en hoopvols geboren werd…een Indo-Europese familie.
Mijn hartelijke dank voor alle hulp
Jaak-Henri Poortman
Paalstraat 25
2223 Schriek-België
E mail jaak-fernanda@skynet.be
Antwoorden