De Nederlandse ambassadeur in Indonesië heeft op donderdag 12 september namens de Nederlandse regering “Brede excuses” aangeboden aan Indonesië voor de executies van Indonesische mannen, gepleegd door Nederlandse militairen tijdens de koloniale oorlog. Ambassadeur Tjeerd de Zwaan verklaarde dat de Nederlandse regering een bijzondere verantwoordelijkheid had aan de weduwen van de mannen die tijdens deze excessen vaak standrechtelijk vermoord werden. De executies vonden plaats in Zuid Sulawesi en in Rawagedeh. Hierbij werden in totaal 1443 mannen om het leven, waarvan 388 door kapitein Westerling en 1055 door diens rechterhand, onder-luitenant Jan Vermeulen.
Onder leiding van deze laatste werd 1 februari 1947 misschien wel de zwartste dag in de geschiedenis van het Nederlandse bewind in Indonesië, toen hij en zijn manschappen in één klap het hele gebied rond Majene en het dorpje Galung Lombok van verzet te zuiveren. Eerst liet Vermeulen 29 mannen executeren uit de gevangenis en vervolgens nog eens 24 die men verdacht van het plegen van verzet tegen Nederland. Daarna dreef hij de resterende mannen van het dorpje bijeen en vroeg willekeurige mannen wie de verzetslieden waren. Wie daarop zijn mond dicht hield, werd zonder pardon door het hoofd geschoten. Halverwege de dag brak onder de mannen paniek uit en vluchtten ze de rijstvelden in. Daarop openden de soldaten van Vermeulen het vuur en schoten kris-kras op de door elkaar lopende mensen. Volgens een getuige die verantwoordelijk wasvoor het graven van een massagraf, vielen er alleen al op die dag 364 doden.
Dat hiervoor nu excuses worden aangeboden is enerzijds een goede zaak. Zoals de voorzitter van Het Indisch Platform het in een interview in het AD verwoordde: “Het getuigt van innerlijke beschaving”. Toch is dit rijkelijk laat, temeer daar de nog levende weduwen een bedrag van € 20.000 als smartengeld krijgen. En hoeveel weduwen zijn er nu nog in leven….. Helaas bitter weinig. En bovendien kunnen sommige Indische Nederlanders zich niet aan de indruk onttrekken dat het hoofdzakelijk bedoeld is om bepaalde actiegroepen de wind uit de zeilen te nemen. Met name zij die voorstander zijn van het veranderen van teksten op standbeelden, ja zelfs het volledig weghalen van sommige standbeelden. Deze indruk wordt ingegeven juist omdat de excuses komen bijna aan de vooravond van het bezoek van Rutte aan Indonesië in november. Deze actiegroepen zien Nederland alleen maar als een koloniale onderdrukker en uitzuiger en vergeten daarbij dat ruim 350 jaar koloniaal bewind ook heel veel goeds in de kolonie heeft gebracht
Maar excuses zouden niet eenzijdig aangeboden moeten worden. Want de dood van de minstens 3000 mannen tijdens de stadrechtelijke executies weegt slechts ten dele op (hierdoor natuurlijk niet minder afschuwelijk) tegen de gruwelijke moordpraktijken, gepleegd door de Indonesische pemoedas’s (revolutionaire jongeren) op Europeanen en Indische Nederlanders. En dit aantal beloopt volgens voorzichtige schattingen diep in de 20.000. Hierbij ook zeer vele vrouwen en kinderen, ja zelfs baby’s. Zij zijn op de meest afschuwelijke wijze vermoord, waarbij het niet ongebruikelijk was om ze te spiesen aan scherpgeslepen bamboestokken, of op ze in te hakken met klewangs (kapmessen). De details van deze gruwelijkheden willen wij u besparen. Wie hiervan toch kennis wil nemen behoeft slechts artikelen en boeken te lezen over de Bersiap. Daarom de mening van de redactie van deze Nieuwsbrief: Excuses zijn een goede zaak. Echter, dan niet eenzijdig, maar in ieder geval van twee kanten. ______________________________
Antwoorden