Wieteke van Dort, mijn herinneringen aan Indië blijven een grote rol spelen...
Haar 75ste verjaardag brengt WIETEKE VAN DORT in alle rust door met haar lieve man THEO MOODY, hun drie kinderen BAS, LARISSA, ALEXANDER en de kleinkinderen. Wie had dat gedacht na haar zware hartoperatie en langdurige revalidatieperiode in 2012. Wieteke voelt zich weer helemaal goed en staat zelfs weer op de bühne. ,,Dat geeft mij zoveel energie.’’
Vandaag wordt WIETEKE VAN DORT, en daarmee ook haar alter ego TANTE LIEN, 75. Maar daar zag het een tijdje geleden niet naar uit! In 2012 werd de actrice en kunstenares onwel in de buurt van het Amsterdamse Centraal Station, strompelde daar een snackbar binnen en smeekte er met een nagenoeg laatste ademstoot om húlp!
Hartproblemen werden haar toen bijna fataal, maar net op tijd arriveerde die hulp en kon Wieteke worden gered. Een lange periode van revalideren volgde. Zowel lichamelijk als geestelijk had zij een behoorlijke klap gehad en lange tijd hield zijzelf twijfels of ze wel voldoende zou herstellen.
Maar kijk vandaag eens. Wieteke ís hersteld! Met drie bypasses en een nieuwe hartklep zit zij thuis met een pot thee en boterkoekjes. De kinderen BAS, LARISSA en ALEXANDER komen, met de kleinkinderen. Zij is weer opgewekt - met de bekende twinkeling in haar ogen - en straalt een onvoorstelbare energie uit. Het ’adoe, luitjes’ kan niet lang meer op zich laten wachten.
,,Ja, ik werk nog steeds hoor, ik treed weer op, en doe allemaal leuke dingen. Niets tegen mijn zin. Ik moet het wel doseren, want ik merk dat het allemaal meer energie kost dan vroeger. Twee keer per week is genoeg en dan het liefst overdag. Mijn artsen zeggen dat ik wel zuinig op mezelf moet zijn. En gelukkig is er altijd nog mijn lieve man THEO, die er ook goed op let dat ik niet teveel hooi op de vork neem.’’
Je bent dus helemaal genezen?
,,Nou, helemáál is een groot woord, ik word wel 75 vandaag dus het gaat gewoon wat langzamer. Zo heb ik lange tijd last van ’etalage-benen’, dat is begonnen na de operatie. Waarschijnlijk heb ik toen in een bepaalde houding te lang op de operatietafel gelegen en heeft er misschien iets in een bloedvat in mijn been knel gezeten, ik weet het niet. Het is een vernauwing van de slagaderen. Al zodra ik een kort stukje gelopen heb, moet ik weer even stil blijven staan. Daar komt ook de naam vandaan, hè? Als je moet stilstaan, kijk je in de etalage van een winkel. Mijn benen doen dan zo’n pijn, dat is echt heel lastig. Ik heb allerlei therapieën geprobeerd en behandelingen gehad, maar eigenlijk hielp niets echt. Ik ga dus binnenkort maar weer eens met de artsen praten, of er toch niet nog iets anders aan te doen is. Verder zorg ik goed voor mezelf hoor, ik fiets bijvoorbeeld iedere dag op de hometrainer. Dat houdt me fit.’’
Dus die goeie, ouwe Tante Lien is ook weer terug?
,,Het is zo heerlijk om het publiek een paar mooie uurtjes te bezorgen, ik zie dat ook niet eens als werk. Of het nu is in een bejaardentehuis, voor veteranen, op huwelijksfeesten of op de Pasar Malam, het is allemaal even leuk en geeft mij zoveel energie. ’Tante’ is nog steeds zo populair. Haar in mijn knot en een sarong aan, en daar ga ik weer. Onlangs was ik nog in een verzorgingstehuis en ik zong daar oude Indische kinderliedjes. Veel van de mensen waren dementerend, maar op het moment dat ze die liedjes hoorden begonnen ze spontaan zachtjes mee te zingen. Dat bracht zoveel ontroering, vooral bij de families en de verzorgenden die deze bewoners nooit eerder hadden horen praten. Dat is toch mooi!? Een van mijn mooiste optredens was wel bij de veteranen op het Malieveld, toen ik ook het Ereteken voor Verdienste kreeg. Ik heb veel onderscheidingen in mijn leven gekregen, zoals Edisons, Nipkov-schijven en ben ook Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, maar de mooiste is toch het Ereteken. Deze onderscheiding kreeg ik namens alle veteranen en is normaal gesproken alleen bestemd voor militairen.’’
Je Indische afkomst verloochen je niet, ook niet tijdens je optredens.
,,Nee, waarom zou ik. Het is juist belangrijk dat Indische mensen gehoord worden. Er is toch al veel te veel verzwegen. Weet je dat er bijvoorbeeld zeshonderd miljoen dollar op banken in Washington staat, dat eigenlijk toebehoort aan de Indische gemeenschap? Er is veel onwetendheid en weinig begrip voor de Indische problematiek. Mijn vader werd tijdens de Japanse bezetting gedwongen om door te werken op de suikerfabriek. Dat moest van de Japanners. Daar werd hij toe gedwongen, maar er waren mensen die hem een collaborateur noemden. In de Bersiap-periode is hij vermoord, ik was toen drie jaar en heb hem dus nauwelijks gekend of zelfs meegemaakt. Je zou denken dat je dan geen trauma kan oplopen, maar dat had ik dus wel. Jarenlang kon ik geen oorlogsfilms kijken, ik draaide meteen mijn hoofd om. Op uitnodiging ging ik naar de film Paradise Road met GLENN CLOSE. De film vertelt het waargebeurde verhaal dat zich afspeelt tijdens de bezetting van Sumatra. De vrouwen besluiten, in de verschrikkelijke omstandigheden van het kamp, toch een stemmenorkest op te richten. Vanuit hun geheugen schrijven zij de muziek op zoals ze zich die herinneren, en studeren dat in. Aan het eind van de oorlog, en de film, weet het stemmenorkest zelfs de Japanse gevangenbewaarders te charmeren. Wat was ik onder de indruk van die vrouwen in dat kamp die door zingen hun moed hielden, ik was diep geëmotioneerd. Pas sinds die tijd kan ik het aan om naar oorlogsfilms te kijken.’’
Je bent 75, zijn er nog dingen die je graag wilt?
,,Jaaaa, meer dan genoeg. Teveel om op te noemen! Naast mijn optredens met RICKY RISOLLES en AIS-LAWA maak ik schilderijen en tekeningen, beschilder ik porselein en schrijf ik nog boeken. In het najaar komt er één uit over mijn hele leven, gecombineerd met mijn Indische achtergrond. Het is een soort familiekroniek. Goede vriend en journalist HANS VISSER werkt er al jaren aan en het wordt echt een prachtig document. Eind mei zullen we op de Tong Tong Fair in Den Haag alvast een klein voorproefje geven. Verder heb ik met twee vriendinnen ook nog een boek gemaakt voor leerkrachten. Ik heb zelf de opleiding voor kleuterleidsters gedaan en die duurde toen vier jaar. Tegenwoordig is het op de Pabo maar een paar maanden waarin aandacht wordt besteed aan kleuters. Het boek geeft allerlei handvatten waar de leerkrachten hopelijk iets aan hebben.’’
De herinneringen aan Indië blijven een grote rol spelen...
,,Uiteraard… dat zit ín me. Ik ben ook gevraagd voor de Indië Monologen, daaraan werken veel bekenden van mij mee. Zoals toch ook weer WILLEM NIJHOLT en YVONNE KEULS. Dat wordt in alle opzichten weer een feest. Met zowel Willem als Yvonne heb ik veel contact, Willem vooral regelmatig via de mail. Dan hebben we echt de meest grappige conversaties. Tja, en Yvonne is al jaren een goede vriendin. Ik kan me er nu al op verheugen. Ik ben zo blij dat ik, na dat voorval in Amsterdam, die extra jaren heb gekrégen. Die wil ik nu extra goed benutten.’’
Yvonne Hoebe
Opmerkingen