TwijfelIndo….. Door: Armando Ello
Indische cultuur verdwijnt òf is springlevend. Wat vind jij?
Dit was één van de stellingen die je veel terug ziet komen als thema van lezingen, Indische kumpulans of salons die ik wel eens bezoek.
Toen de vraag gesteld werd aan een Indisch publiek van ongeveer 60 aanwezigen (jong en oud), wie het met de stelling eens was of de Indische cultuur verdwijnt staken twee mensen de hand op.
Bij de vraag wie vind dat de Indische cultuur springlevend is stak één iemand een hand op.
En de rest?
De volgende opties zou ik me kunnen bedenken waarom:
1) De rest die twijfelt zou je kunnen denken.
2) Ze weten het niet.
3) Ze staan er niet bij stil.
4) De vraag speelt niet.
5) …..??
Is het wel de juiste vraag?
Want later kwam er een reactie uit het publiek: Wat geef je nou precies door? Immers moet je wel de juiste informatie doorgeven of in ieder geval weten wat Indisch precies inhoud. Bij mijn videoserie: https://www.youtube.com/watch?v=vLxLGewx77k gemaakt op de Tong Tong Fair 2014, stelde ik een aantal vragen die Indisch gerelateerd zijn. Deze vragen werden 10 jaar geleden ook gesteld vanuit andere projecten en Indische websites.
Het antwoord is echter min of meer hetzelfde gebleven dus er lijkt niet veel veranderd te zijn in de beleving van jongeren en hun Indische achtergrond. Mijn reactie op de Identiteitsvraag wat Indisch zijn precies inhoud was deze: “De jongeren twijfelen nog steeds over hun Indisch zijn, omdat Identiteit niets anders is dan een definitie.
Omdat de definitie (nog) niet helder is, is Indische identiteit moeilijk in woorden uit te leggen of te definiëren”. Mijn projecten hier bij HoezoIndo stelt nog altijd deze vraag: In hoeverre leeft de Indische cultuur bij jou?
Wat denk jij?
De Indische cultuur is springlevend? …OF denk je dat de Indische cultuur verdwijnt? Met de reacties hieronder ontwikkel ik een project dat hier wellicht op aansluit. Weet je het niet? Zit je bij de twijfelgevallen dan mag je ook een like of geven. Ik ben benieuwd naar je reactie! Reageer op mijn Blog, Facebook pagina of op Twitter:
Hieronder een selectie uit reacties op mijn blog
Peggy Lammers – Works at “In Between Jobs”
De Indische cultuur is spring-levend. Ik als secretaris van de Indische Stichting tempo Baru organiseer 10 x per jaar een kumpulan en één keer per jaar een busreis naar de Tong Tong Fair. Kijk maar eens op de fotoalbums op onze Facebook-pagina. Indisch zijn….. en voelen….. is toch iets aparts.
Sinyo Jeroen van Uhm – Works at NTI Hogeschool
De Indische cultuur verdwijnt niet (helemaal). Zolang er gemengdbloedige mensen zijn met ideeën en gebruiken, doorgegeven door hun voorouders uit Indië en Indonesië, blijft de cultuur bestaan. Indisch zijn slaat in mijn beleving niet op Indië, maar op de cultuur van de Indische Nederlanders. Cultuur is over-draagbaar en dynamisch en het past zich aan aan omgeving en tijd. Je kunt bijvoorbeeld een Javaan nar Suriname verhuizen, maar het blijft een Javaan met een (aangepaste) Javaanse cultuur.
Als ik op het station ben loop ik achter, en niet voor, mensen langs die op het perron staan. Dat is ook Indische cultuur. Ik zeg 'u' tegen ouderen, dat is ook Indische cultuur. Ik probeer iedereen te betrekken in een groepsgesprek, verjaardag et cetera. Dat is ook Indische cultuur. Als ik kritiek heb op iemand dat zeg ik dat niet hard op waar iedereen bij is. Iemand behoeden voor gezichtsverlies is Indische ook cultuur. Ik vind het raar om in het zicht van bekenden te eten zonder te vragen of zij ook wat willen eten. Dat is ook Indische cultuur. Als ik een beperkt aantal collega's mag uitnodigen voor bijvoorbeeld een jubileumfeest dan heb ik daar moeite mee. Ik wil alle directe collega's meenemen en niemand uitsluiten, zelfs niet degene die ik minder mag. Dat is ook Indische cultuur.
Veel gebruiken, handelingen en ideeën die Indo's bestempelen als 'Indisch is een gevoel' zijn eigenlijk heel bekende gebruiken in Indonesië en Azië.
Veel Indo's gebruiken ze wel maar kennen de oorsprong niet en beseffen niet dat andere Indo's het zelfde doen en denken.
Ik weet zeker dat heel veel Indo's Indische gebruiken doorgeven aan hun kinderen zonder dat ze zelf doorhebben dat het typisch Indisch is.
Maar daarom de Indische cultuur wel blijft bestaan. See More
Rob Kramer – Research Project Advisor at “Zelfstandig”
Het praten in 1e, 2e en verdere generaties gaat ervan uit dat de geschiedenis en cultuur van de indo draait rond de uittocht uit Indië/Indonesië. Als indo’s dit inderdaad als uitgangspunt nemen, dan is het de dood in de pot: latere generaties raken in de tijd steeds verder weg van wat als het pure Indische wordt gezien. De vraag “wat je meekrijgt”, zegt al genoeg. Het is nooit helemaal, altijd minder, een afzwakking over de tijd.
Ik voel mij geen afgeleide generatie: dit is mijn leven en mijn generatie is generatie 0. Ik heb banden met het verleden, maar heb ook banden met de toekomst. Het verleden is niet enkel de Oorlog en de Reis, ik ben een kind van vele generaties en vele culturele invloeden. Ik kijk in de spiegel en zie mijn voorouders in mijn gelaatstrekken. Ik bezit mijn eigen harta karun, mijn schat: oude foto’s, wat familiestukken van generatie tot generatie overgeleverd. Ik raak ze aan en voel hun kracht. De tastbare restanten van voorbije levens, magische objecten: niet om enige toverij, maar om de verhalen waaraan zij de herinnering levend houden. Mijn voorouders lazen de bijbel, maar reciteerden ook de koran. Zij aten brood en gortepap, maar ook rijst en tempeh. Heldenmoed en lafheid, liefde en verraad, grootse daden, klein geluk en stil verdriet.
Dit alles draag ik mee, is deel van mijzelf. Maar ik leid mijn eigen leven in het hier en nu.
De ideeën, idealen, frustraties, vijandbeelden en slachtofferschap van oudere generaties zijn niet de mijne. Soms kruist mijn pad een aantal jongere indo’s die anders dan ik het kantelmoment van Oorlog en Reis hebben geïnternaliseerd, maar toch de afzwakking over de tijd niet accepteren en als antwoord de last van eerdere generaties op zich hebben genomen. Voor hen is het nog steeds het midden van de twintigste eeuw. Zij verlangen van indo’s dat zij zich conformeren aan wat toen indo’s dachten, voelden en deden, of beter, wat zij vinden dat indo’s dachten, voelden en deden – en worden agressief als indo’s andere wegen bewandelen. Misschien denkt u nu dat ik overdrijf, maar nog maar een paar dagen geleden werd ik door een aantal indo’s op een Facebook Community uitgemaakt voor NSB-er omdat ik volgens hen heb gekozen zou hebben voor de voormalige vijand Indonesië. Het Indische uitgedragen als een naar, in zichzelf gekeerd ressentiment….
Dát zit niet in mijn schatkamer. See More
Chris Tan – Groepsleerkracht 1/2 at Montessorischool Rhenen
Ik ben ontzettend trots op mijn cultuur, maar die cultuur is voor mij meer dan datgene wat er hier in Holland telkens aangehaald wordt. Ik ben trots op mijn cultuur wanneer ik daadwerkelijk daar met mijn familie ben, en ik met mijn oma praat. Indonesië is voor mij niet alleen het koloniale tempo doeloe. Indonesië is voor mij meer dan dat. Ik denk dat veel mensen nog teveel vasthouden aan het oude plaatje dat we kenden van het Indisch zijn. Dat je spekkoek en roti kukus en altijd met een lepel eet bijvoorbeeld vind ik echt bullshit. Ik voel me heel Indisch ondanks ik niet elke gerecht op de Indische kaart ken. Het is denk ik een soort van gevoel dat je in ere houdt.
Cathy Berg
Ik ben van de 2e generatie. Na een hele lange periode van stilte merk ik inderdaad een opleving en ben het met Leroy eens. Dankzij de media, FB etc. Ook bij onze vier kinderen die uiterlijk meer op hun Hollandse vader lijken merk ik meer interesse naarmate ze ouder worden. Zelf heb ik dat proces ook meegemaakt als in Nederland geboren en getogen Indo.
Artifat Atelier – CLI Utrecht Mijn moeder kwam uit de binnenlanden (Soenda) van Indonesië, mijn vader was een Indo, Europese scholing.
Ik ben een Indo, mijn kinderen zijn Indo (Indische vader) en mijn kleinkinderen ook Indo. En we koken er Indisch op los!
Verder organiseer ik ook de kumpulan Madjoe Baru Maastricht en zie dat er verjonging optreedt en interesse is in het "Indisch" zijn: vooral de taal, het Indisch-gevoel en je daarmee verbonden voelen met elkaar. Als de Indo dan al uitsterft, blijft er een wereldburger van allerlei de gemengde achtergronden voort-bestaan, waarin zij elkaar herkennen.
Erik Cox
Hoi Armando, Indische cultuur is niet springlevend, maar ook niet aan het verdwijnen. Ruim tien jaar heb ik als bestuurslid van Darah Ketiga een kijkje kunnen nemen in het sociaal netwerk van Indische verenigingen en stichtingen. Ruim vier jaar geleden hebben wij de vereniging opgeheven. Hoewel ik in de afgelopen decennia de verenigingen, stichtingen en organisaties van kumpulans en dansavonden heb zien verdwijnen (alsmede de eerste Indische generatie) is er wel zeker op
andere vlakken sprake van een Indische cultuur. Ik heb altijd geroepen tijdens mijn functie binnen Darah Ketiga: een cultuur die zich niet ontwikkeld is een cultuur die stagneert. Een cultuur die stagneert is ten dode opgeschreven. Dat is tekstboek omschrijving, maar voer het eens uit; een cultuur ontwikkelen van een gemeenschap die zo divers is en verspreid is over... Nederland toen in de kleinste dorpjes van het land. Het bereiken van jong en oud is onmogelijk als zij niet op zoek zijn, of niet weten waar ze moeten zoeken naar die vaste rots waar zij zich aan kunnen vastklampen tijdens hun zoektocht of juist hun rustig vaarwater in het samenzijn met cultuurgenoten. Mijn persoonlijke mening is dat we bepaalde standaard waarden moeten vasthouden maar ook een heleboel visies c.q. denkbeelden moeten loslaten om onszelf als cultuur te ontwikkelen. Beginnend met acceptatie van elkaar voordat we onszelf kunnen profileren naar de buitenwereld. De enne Indo heeft meer met Indonesië dan de ander, de enne is westers in omgang de ander niet. Dat is allemaal bijzaak. Ik nodig iedereen, inclusief Hoezo Indo en zijn lezers, om contact op te nemen met mij. We zijn bezig om op 15 augustus (Indië-Herdenkingsdag) een reünie te organiseren voor oud-Darah Ketiga leden. Dit gebeurt bij een instelling waar al een herdenking gepland is, dus ruim andere mensen aanwezig. Ieder die zich geroepen voelt om aanwezig te zijn (cultuur uit te dragen) is vrij om contact op te nemen.
Hoe dit boekproject de Indo aan het twijfelen zet
Wanneer ik nog eens terugkijk naar mijn crowdfund video, mis ik een beetje mijn eigen duidelijke ‘waarom’ van dit project. Die wil ik graag met je delen, want ondanks het belangrijk is dat wat ik maak en hoe ik dit project realiseer mag het belang van dit project niet ontbreken. De meeste van jullie die mij met interesse volgen hebben wellicht een idee waarom. Ik wil hier graag wat uitgebreider ingaan over de inhoudelijke richting van het boek.
Gemengd bloed
Simpel gezegd: Ik geloof dat je sterker in je schoenen staat als je weet wie je bent en waar je vandaan komt.
Wat als je het de de volgende generaties zou vragen? Hoe is hun identiteitsbeleving om gemixt te zijn?
Een sterk identiteitsgevoel is van veel factoren afhankelijk. Als je ouders en je grootouders een verschillende identiteit hebben. Je opvoeding en hoe jou omgeving je ziet zijn sterk van invloed op je identiteitsgevoel.
Een ouder die zelf met identiteit worstelt samen met een ouder/partner die ook een eigen identiteit heeft is niet dezelfde ervaring als de Identiteit die het kind ervaart die misschien wel qua bloed verwaterd is tot een achtste Italiaans, Nederlands, Duits en Indisch.
Je kunt zeggen dat dit kind 100% Indisch is, maar als hij/zij niets weet van die achtergrond en alleen op andere wijze is opgevoed en opgroeit in een Nederlands, Amerikaans ofwel Europese omgeving, de taal niet kent, niet weet wat een ‘Indo’ is.
Wat kan er dan nog worden doorgeven?
En hoe bewust ben je van de meerdere identiteiten die je hebt?
Toch is er iets met dat kleine beetje Indisch, meer dan het eten. Indië spreekt tot de verbeelding. Het is toch een gevoel wat wordt doorgegeven. Zonder woorden te gebruiken en dat maakt dat beetje Indisch mysterieus.
Relaties en levensfases
Een kind van gemixte of halve identiteit ervaart verschillende percepties van mensen in verschillende relaties en fases. Mogelijke onderwerpen zouden aan bod kunnen komen in het boek, want de interviews bepalen de verhalen in hoe een individu zijn of haar identiteit ervaart.
• Op School
• Op het Werk
• In de liefde
• Ouders en familie
• De buurt
• Vrienden en vreemden
• Politiek en religie
In bepaalde gevallen kunnen zij kiezen voor welke identiteit zij hanteren of voelen en in andere gevallen wekt die keuze onbegrip en wordt hij/zij niet serieus genomen. Hieronder wat typische voorbeelden uit interviews, gesprekken met mede-Indo’s en TwijfelIndo’s:
School: ‘Mijn opa heeft in het Jappenkamp gezeten’.. Nee, dat kamp telt niet mee’.. werd haar verteld.
Ouders & opvoeding: Heeft een Aziatisch geadopteerd kind een Indische identiteit als hij of zij op Indische wijze is opgevoed? Wordt hij of zij geaccepteerd door de Indische Community als hij of zij geen Indische gelaatstrekken heeft?
Familie: ‘Ow hij/zij is de witte in de familie, dat is een nep Indo’..
Familie/vrienden: ‘Je bent niet Indisch je bent een totok, want jou voorouders hadden een onderneming op Java en hebben zich niet gemengd met de inheemse bevolking’.
Buurt: Een Nederlands kind die opgroeit in de Molukse wijk en bevriend raakte met Molukkers en vervolgens in elkaar geslagen werd omdat hij werd aangezien voor een Indo.
Voelt zich ondanks nog steeds thuis in de Indische cultuur, omdat hij nou eenmaal met hen is opgegroeid.
Deze verhalen van de zogenoemde TwijfelIndo’s laten zien wat de Indische cultuur meebrengt aan identiteits-belevenis. Het uiterlijk speelt een grote rol daarin. Wat zij te vertellen hebben geeft een inzicht voor mensen van verschillende etniciteiten die gemengd bloed hebben.
Belang van dit bijzondere boekproject
Wat ik probeer te bereiken met dit boek is dat Indo’s in alle uiterlijke en innerlijk verschijningen makkelijker kunnen praten over hun afkomst en de geschiedenis van hun familie.
Ik droom van de een wereld dat die geschiedenis herleeft in nieuwe vormen van identiteit die zich doorvertaald in inspiratie tot het vertellen van persoonlijke verhalen.
Inspiratie voor het maken van kunst. Het maken van een boek, een documentaire, een film en fotografie. Hoe meer verhalen worden overgedragen, hoe meer Indische cultuur gaat floreren.
De eerste stap om meer te weten over jezelf is te beginnen bij je eigen (Indische kant) van je familie. En misschien opent dit boek de dialoog daarvoor, want je zult versteld staan hoe verschillende Indo’s eruit kunnen zien en toch op hun manier zo ontzettend Indisch kunnen zijn.
Dat je er misschien niet Indisch uitziet, maakt je niet minder Indisch.
___________________________
Opmerkingen
157