10897416900?profile=original

’Kampoverlevers vertelden échte verhaal niet’, bevrijding van Nederlands-Indië bracht geen vrede, maar de uiterst gewelddadige Bersiap-periode, de zogenaamde politionel e acties.

Meerdere generaties in ons land zijn opgegroeid in vrede, maar de verhalen van ouders, grootouders of zelfs overgrootouders leven voort. Drie generaties van de familie Klemann, onder wie de bekende zussen Suzanne en Monique van de popgroep Loïs Lane, leggen donderdag vanuit die gedachte samen een krans bij het Indisch Monument in Den Haag.

Monique en Hedwig Klemann.

De tijd tikt door. Hoewel de donkerste periode uit onze geschiedenis steeds verder achter ons ligt, lijkt de belangstelling voor de herdenking van alle slachtoffers van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië elk jaar groter te worden. Iedereen heeft wel een persoonlijk verhaal over de Tweede Wereldoorlog of de capitulatie die geen vrede bracht.

Het verhaal van de 83-jarige Hedwig Klemann-Bekker, geboren op Surabaya, gaat bijvoorbeeld deels over haar vader. Ze moest gedwongen afscheid van hem nemen tijdens de oorlog. De militair werd als krijgsgevangene ingezet voor de aanleg van de Birma Spoorlijn, waar door erbarmelijke omstandigheden gemiddeld 75 arbeiders per dag stierven. Het vaderloos Indische gezin bleef buiten de beruchte Jappenkampen achter in angst en armoede.

Bloedige strijd

De bevrijding van Nederlands-Indië bracht geen vrede, maar de uiterst gewelddadige Bersiap-periode. De bloedige strijd naar onafhankelijkheid. Oom Lex verbleef vanaf oktober 1945 maandenlang onder verschrikkelijke omstandigheden in de Werfstraat-gevangenis. Zijn zoon neemt deel aan de plechtigheid.

Alleen de muzikale zussen Suzanne en Monique Klemann groeien op in vrede, waar ze nu vele jaren later steeds meer zicht krijgen op hun familiegeschiedenis in oorlogstijd. Met z’n vieren leggen ze donderdag de drie-generatieskrans bij de officiële herdenking van 15 augustus 1945, het moment van het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog binnen het Koninkrijk der Nederlanden.

„Naarmate ik zelf ouder begin te worden, dringt het tot mij door wat ze hebben meegemaakt”, zegt Monique. „Er werd thuis bijna niet over gesproken. Het bleef een beetje bij verhalen zoals bij zo veel Nederlandse gezinnen. Bijvoorbeeld over dat er geen eten was. Maar niet de échte verhalen zoals in het boek De tolk van Java. Toen ik dat las, zag ik het: dit heeft mijn familie allemaal meegemaakt.”

De bekende zangeres noemt het ’typisch Indisch’ dat er niet zo veel wordt gesproken over het heftige oorlogsverleden. „Maar zoals dat gaat bij oma’s: die vertellen graag! Mijn dochter is heel erg geïnteresseerd en krijgt soms meer verhalen te horen dan wij als kind hebben meegekregen.”

Astma

Monique hoorde veel minder van haar opa. Over zijn verschrikkelijke ervaringen als dwangarbeider sprak hij niet. „Bij zijn overlijden was ik tien jaar. Hij had zware astma en hartproblemen overgehouden aan die periode, maar voor mij was het altijd een vrolijke, leuke man.”

Vorig jaar nam Monique haar moeder voor het eerst mee naar de indrukwekkende plechtigheid. „Het deed echt iets meer haar. Het is aan de ene kant een zoete herinnering en aan de andere kant bitter en verdrietig”, schetst Monique deze emotionele ervaring. „Er heerst een saamhorigheidsgevoel. Je knikt een beetje naar andere aanwezigen: het is mooi.”

"Als vee werden we vooruit gedreven."

Voor moeder Hedwig Klemann zijn de herinneringen aan de oorlog en de daaropvolgende periode nog altijd springlevend. „Ik voel nog de brandende huizen waar wij langs moesten lopen om te vluchten. Als vee werden we vooruit gedreven. Ik voel het nog, het was loeiheet”, zegt ze in een eerder gehouden interview ter gelegenheid van de nationale herdenking.

Pas in de jaren tachtig, op aandringen van haar man en ter gelegenheid van hun zilveren huwelijk, ging mevrouw Klemann terug naar Indonesië. „Ik stapte uit het vliegtuig en rook de grond. De geur van de aarde bracht mij weer terug”, zegt ze vol liefde. „Het was geweldig, ik zag de schoonheid van het land.” Voor haar is ’Indië’ donderdag dichter bij huis. Samen met neef Lex en dochters Suzanne en Monique staat de tijd even stil.

E-mail me wanneer mensen hun opmerkingen achterlaten –

U moet lid zijn van ICM - abonnement 8 euro per maand periode 2024 - 2025 om opmerkingen toe te voegen!

Doe mee ICM - abonnement 8 euro per maand periode 2024 - 2025

Blog Topics by Tags

Monthly Archives