De Garoeda en de Ooievaar
Indonesië van kolonie tot nationale staatNaast de reguliere boekbesprekingen eerder in deze Nieuwsbrief, wilde de redactie aan dit boek van Herman Burgers afzonderlijk aandacht besteden. Het werd in 2010 uitgegeven door KITLV (Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde) en beschrijft het wordingsproces van de Indonesische staat, waarbij er vanuit gegaan wordt dat die zijn bestaan niet alleen dankt aan de nationale vrijheidbeweging. Ook de Nederlandse staat waartegen die beweging zich eerde, heeft expliciet hieraan bijgedragen.
Het boek behandelt tal van zaken die in de bestaande geschiedschrijving weinig of geen aandacht krijgen. De auteur ontleende zijn gegevens onder andere aan interne documenten uit die tijd.
Enkele opvallende bevindingen die in het boek naar voren komen:
* Een in november 1945 door de Nederlandse regering genomen besluit om in Indonesië een grote strijdmacht op te bouwen, die eerst in 1947 inzetbaar zou worden, heeft het beleid tegenover de Republiek beslissend beïnvloed.
* Ten onrechte heeft de Nederlandse regering steeds verklaard dat de Republiek in de overeenkomst van Linggadjati de soevereiniteit van Nederland had erkend.
* De in 1947 en 1948 tegen de Republiek ondernomen offensieven (de “Politionele Acties”) zijn niet begonnen vanwege het mislukken van de onderhandelingen, maar de onderhandelingen zijn mislukt omdat Nederland zijn strijdkrachten niet wilde terughalen zonder die actief te hebben ingezet.
* Een op 17 juli 1949 door Van Mook geschreven betoog tegen de plannen om Nieuw Guinea buiten de soevereiniteitsoverdracht te houden, is niet ter kennis van de Nederlandse Ministers gebracht.
* De formulering van het in 1949 in Amsterdam ondertekende Charter van Soevereiniteitsoverdracht had tot het
gevolg dat Nederland daarbij ook de soevereiniteit van Nieuw Guinea aan Indonesië overdroeg.
De auteur Herman Burgers is oud-topambtenaar en voorziet met dit kritische boek over de scheiding Nederland – Indonesië in een duidelijke behoefte naar het verlangen naar waarheidsvinding, dat leeft bij veel mensen die de periode bewust hebben beleefd en hun nazaten. Het beschrijft Indonesië vanaf het begin van de Nederlandse kolonisatie tot aan de ontstaansgeschiedenis van Sukarno’s Indonesië. Burgers hanteert hierbij een goed leesbare zakelijke stijl, waardoor zijn boek autoriteit uitstraalt.
Jammer is dat Herman Burgers zich in zijn onderwerpen heeft moeten beperken en daardoor groepen als de Indo-Europeanen en de Chinezen onvoldoende aan bod komen. Dit meent niet weg dat het toch ook voor deze groepen een waardevol document is over hun eigen geschiedenis, door welke kennis genomen kan worden van wat er zich destijds werkelijk achter de schermen afspeelde.
Uitgave: KITLV, Leiden; 808 pagina’s gebonden, met kaarten en foto’s. ISBN 978 90 6178 347 5. Ook te bestellen bij www.kitlv.nl. Prijs: € 44,90.
Opmerkingen